Ötekiler için sivil itaatsizlik rehberi (Ümit Kardaş)
By Konuk Yazar on Ara 1, 2009 in Kitap Sohbeti, Sivil itaatsizlik
Burhan Yüksekkaş
Ülkenin geleceğiyle ilgili kafa yoran, sağduyulu pek çok kişinin aklındaki soru bu: “Demokrasiyi militarizm’den nasıl koruruz? ”
Ümit Kardaş’ın demokrasi, cumhuriyet, yargı, iktidar, ordu, polis, sivil toplum gibi hayatımızı en çok etkileyen kavramlardan bazılarını bozulmalarının kökenleriyle birlikte sorguladığı, “daha az devlet, daha çok toplum” yaklaşımıyla çözüm önerileri oluşturduğu Ötekiler İçin Sivil İtaatsizlik Rehberi‘nde de bu soru esas mesele.
Hukuk devletindeki adaletsizlikler, laik devletteki açmazlar, sosyal devletin perde arkasındaki faşist uygulamaları… Demokrasimiz neden gerçek bir demokrasi değil de suni bir sistem, anlatıyor. İktidar, muhalefet, asker, polis, yargı neden kutuplaşmaları tetikliyor?
Kitapta bana en ilginç gelen cümlelerden biri: “1982 Anayasası Türk milletine bir deli gömleği gibi giydirildi.” Ve tahmin ettiğim gibi de oldu; kitapta 12 Eylül zihniyetinin çürük yanları eleştiriliyor. Sivil itaatsizliği gerektirecek, Türkiye’de de sivil itaatsizliğe sebep olmuş iki konu olan zorunlu askerlik ve 301. madde sorgulanıyor, alternatifler sunuluyor.
Evrensel hukukun yasalarla, yazılı metinlerle değil de insanın insanca yaşaması için gerekli olan ‘ilkelerle’ inşa edilmesi gerekir diyor Ümit Kardaş ve bahsettiği ilkelerden bir kaçını sıralıyor. Ülkemizde yanlış işleyen pek çok sistemin, kanıksanmış olan pek çok adaletsiz tutumun aslında Osmanlı’yı çöküşe götüren süreçte toplum hafızamıza yerleştiğini ve şimdiki demokrasimizin hastalıklarını aslında “Hasta Adam”dan kaptığına da değiniyor.
Uluslararası alanda “bir küresel gücün tek yanlı bir tutumla oluşturduğu ve dayattığı, gayrimeşru ve hesap vermeyen” yeni yönetim düzenini karşısında küresel demokrasinin tesisi için tek yol olan, şiddet tekelini elinde bulunduran ulus-devlet eğer hukuk dışına çıkıp şiddeti halkın arasındaki ‘öteki’lere uygulamaya kalkarsa karşısında durmak için tek yol olan, Mandela’nın, Gandhi’nin, Muhammed Ali’nin yolu sivil itaatsizliği anlatıyor.
Bir arada yaşayabilecek miyiz? Birbirimizi kabul etmeye, hoş görmeye nereden başlamalıyız?
Bu rehber yapmanız gerekenleri maddeler halinde sıralayan bir rehber değil! Çıktıktan bir ay sonra süpermarket raflarına düşecek popüler zayıflama kitaplarından ya da sabun köpüğü siyasi palavralardan değil! Sizi dünyadaki bütün ‘öteki’lerin, hor görülenlerin arasına sokacak yolda bir anahtar. Olaylara tarafsız bakabilmek için mahallemizden, şehrimizden, ülkemizden de çıkıp kendimizi dünyada sürgün etmemiz gerektiğini ortaya koyan bir anahtar. Ve öylesine ezber bozucu bir yapısı var ki, otoriter, darbeci, devlet baba imajının ‘öteki’yi nasıl itaate zorladığına, itaat etmeyenlerin askeri cezaevlerinde, mahkeme salonlarında “halkı askerlikten soğutma” gerekçesiyle süründürüldüklerine de değiniyor.
Ümit Kardaş 80-81 yıllarında Diyarbakır’da askeri savcılık yapmış, emekli bir albay, askeri yargıç. En çok eleştirdiği konu ise Türkiye’de özellikle yargı alanında görülen asker-sivil çiftbaşlılığı. Bu konudaki eleştirileri emekli askerler arasında da istenmeyen adam yapmış. Çünkü emekli bir asker olan Kardaş, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne en sağlam eleştrileri yapan biri, böylesine de ezber bozan biri. Daha önceki kitapları da askeri yargı ve demokrasi kavramı üzerine, pek çok yerde yazıları yayınlanmış bir isim ve bu son kitabı gerçekten çok dikkat çekici.
7 Trackback(s)