Okumak / Reading / Lecture / قراءة
By my on Kas 2, 2013 in Derin Lügat, Görmek, Göz
Okumak surete bakarak mânâyı tahsil etmektir. Yani görünene bakarak görünmeyeni akletmek, hatta kalbinde hissetmek… Bunu yapabilmek için elbette o mânânın önceden o kalbe nakşedilmiş olması icab eder. Farklı kültürel valizlere sahip olsalar da şairler, ressamlar, filozoflar yansıyan görüntülerdeki vehimlerin rumuzunda “gerçek” denilen dünyayı okumaya çalışırlar. Sanat tarihi bize gösteriyor ki görünen ile okunan arasındaki bu fikrî köprü hem Batı’da soyut sanatı etkilemiş hem de İslâm Sanatı’na yön veren fıtrî bir bileşen olmuş. Ünlü ressam Cézanne’nın tabiriyle:
“… Tabiat’ı okuyalım. […] Tabiat’a bakarak resim yapmak demek onu taklit etmek değil hissettiklerini gerçekleştirmektir. Resimde iki şey vardır: Göz ve beyin, ikisi birbirine yardım etmelidir. Her ikisi üzerine de çalışmak gerekir: Göz Tabiat’ı gözleyerek gerçekleştirir bu gelişmeyi. Beyin için ise hislerdeki mantık, o hislerin lisandaki tekabüliyeti ve o mantığın ifadesi, [lisan / nutuk olarak] dışa vurumu vardır. Tabiat’ı okumak demek bir ahenk kanununca birbirini izleyen renklerle boyanmış o yorum perdesinin ardından bakmak demektir. […] Resim yapmak renkli hisleri kaydetmekten ibarettir …” (L’Occident dergisinin Temmuz 1904 sayısında yayınlandı, aktaran: Ressam ve eleştirmen Émile Bernard)
Evet… Hayvan bakar. İnsan okur. Hayvan susayınca gider içer. İnsan su görünce okur, “rahmet” der. Ekmeği okur “rızık” der.
Tavsiye okuma
Makale
- Soyut görme: Teori ve Pratik(1) – Picasso
- Soyut görme: Teori ve Pratik(2) – Cézanne
- Soyut görme: Teori ve pratik(4) – Kandinsky
- Sanat‘ın amacı ve Henri Bergson
E-kitap
- Soyut Sanat Müslümanın Yitik Malıdır
- İslâm’da Mimar ve Şehir
- Sanat Yoluyla Hakikat Bulunur mu?
- Derin Göz
Kitap
- Görme Biçimleri (John Berger)
- Göz ve Tin (Maurice Merleau-Ponty)
- Philosophie de l’ornement / “Tezyin felsefesi” (Christine Buci-Glucksmann)
- Energie Spirituelle / Manevî Enerji (Henri Bergson)
- Resim sanatındaki Hakikat / Jacques Derrida
1 Trackback(s)