O’nu Donmadan Anmak!

Farkında değilim, bu gün 10 Kasım’mış. Tam manası ile kopmak bu olsa gerek. İçinde yaşadığın zamanın farkında olmamak, zamandan ayrı düşmek de böyle bir şey olmalı… Kabahat bende ki takvim kullanma alışkanlığım yok. Haftayı iş başı ve iş sonu olarak nitelendirip, takvimdeki tarihleri salt rakam ve gün adlarından ibaret saymamın bir neticesiyle özel günlerin farkında dahi olamıyorum.

Her şey gibi takvimdeki tarihlerin de anlamları değişiyor. Geçmişte “10 Kasım” acılı bir günümüzdü.  Ülkemizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ölüm günü yas günümüzdü. Neyse ki artık yas tutmak yerine onu yeniden ve farklı biçimlerde “keşfederek” anlamaya çalışmakla meşgulüz. Hem anlamaya çalışmak ve hem de çalışarak, üreterek geçmişten kopmadan ama daha iyi bir geleceği hedef alarak çalışmakla meşgulüz. 10 Kasım, hayatımızın “kara günü” olmaktan epey zaman önce çıktı. Topluca depresyona girdiğimiz 10 Kasım’lar artık daha bir farklı yaşanıyor. İyi ki de öyle yaşanıyor.

Yaşadığım 10 Kasım’lardan hafızamda kalanlar ne hikmetse hep okul yıllarıma ait.  Özellikle ilkokul ve orta sınıflarda yaşadığım 10 Kasım’ları dün gibi hatırlıyorum. Ankara’nın Kasım ayının sabah ayazında, ikili sıra olarak okul bahçesinde disiplinle bekletilirdik. Nedendir bilinmez, bazen üzerimizdeki kabanlar dahi çıkarttırılırdı. Kara önlükler ve formalarla öylece titreye titreye o yas havasını daha da ağır biçimde yaşardık. Bildik nutuklar, bildik şiirler okunur, tam saat 09.05’de çalan sirenlerle başımız önümüzde hüzünle, hatta bazen kendimizi zorlayarak ağlamaklı bir hal ile saygı duruşunda bulunurduk. Her şey o anda donardı. Yoldan geçen arabalar, yürüyen insanlar. Bir anda “durdurma/pause” düğmesine basılmış bir film gibi her şey olduğu yerde donar kalırdı. Başımı kaldırmaya cesaret edip gökyüzüne baksam, kuşların bile gökyüzünde donup öylece kaldıklarını göreceğimi zannederdim. Fakat ne çare ki başımız önümüzden hiç kalkmazdı, kalkamazdı. Ellerimiz ceplerimizde olamazdı. Soğuktan kızaran hatta çatlayan ellerimiz, yüzlerimizle, ayazın yalayışı ile kavrulup sulanan gözlerimizle ızdıraplı dakikalar yaşardık. Çelimsiz ve zayıf bir çocuktum, bunun da etkisiyle soğuk iyice sallardı bedenimi. Sanki Ata’nın ölümünden dolayı cezalandırılıyormuşuz gibi hissederdim. Öyle ya, daha ilkokul çağındaki bütün çocukları o soğuk kış gününde böyle “dondurup” titretmenin başka ne gibi bir anlamı olabilirdi ki. O güne başka bir “anlam” veremezdim ne yazık ki. Bunları düşünürken de hep dua ederdim içimden “Allah’ım ne olur kar yağmasın”… Şimdi okullarda 10 Kasım’a dair durum nasıldır bilmiyorum, ama 80’lerde ve 90’ların başında ben böyle yaşadım o matem günlerini…

Gözlerimin önünde böyle geçmiş 10 Kasım’lar belirdi. Sonra birden “geçen sene 10 Kasım’da ne yapıyordum?” sorusu aklıma geldi ve bir sene geriye gittim. 10 Kasım 2006, Cuma. Bir işim nedeni ile erken saatte Ankara Emniyeti’ndeydim. Benim gibi işi nedeniyle orada bulunanların yanında görevli memurlarla birlikte bulunduğumuz mekan hayli kalabalıktı. Birden acı bir çığlıkla siren çalmaya başladı, herkes irkildi. Öyle kuvvetli ve öyle acı bir çalışla bu önemli an, 09.05, duyuruluyordu. Gözüm o anda çalışan memurlara takıldı. İşlerine devam ediyorlardı, bir kaç saniye gene devam ettiler. Sonra caddeden geçen araçların kornaları ile yeniden uyarıldık. Zaten ayakta olanlar yüzlerini caddeye çevirip beklemeye başladı. Bense hâlâ memurları izliyordum. Az ilerimdeki bankoda çalışan resmi kıyafetli iki bayan memur birbirlerine baktılar, sonra biri diğerini bir baş hareketi ile uyararak hayli mahmur bir biçimde ayağa, saygı duruşuna kalktılar. Bu arada o bir dakikalık saygı duruşu merasiminin yarısı bitmişti. Bu sefer başımı kaldırıp karşımdaki duvarda asılı duran saatin saniyelerine baktım, tik-tak-tik-tak… Mekânda her şey donmuştu, dışarıda her şey donmuştu, donmayan bir tek zamandı ve tıkır tıkır işliyordu, tik-tak-tik-tak-tik-tak… Nihayet merasim tamamlanınca herkes donduruldukları yerden yeniden harekete başladı. Geçen bir iki saniye sonrasında sanki hiç bir şey yaşanmamış gibi her şey kaldığı yerden devam etti. Kimse titremiyor, kimsenin gözü yaşarmıyor, kimse yas tutmuyordu. Yaptığımız şey, o an her şeye bir dakikalık ara vermekti. Tıpkı müzikteki gibi, günlük hayata bir “es” verilmişti.

Bu sabahta yollarda araçlar, yayalar durdu ve günlük hayat bir dakikalığına dondu. Kimimiz saygıyla, kimimiz özlemle, kimimiz vazife güdüsü ile ve kimimiz de alışılagelmiş merasimlerle Ata’yı andık. Gazi Mustafa Kemal, ben de seni saygı ve rahmetle anıyorum. 09.05’i, o donma noktasını bu kez kaçırmış olsam da hüzünlü değilim. Güneşli ve açık bu 10 Kasım sabahında içimden dua ediyorum “Allah’ım ne olur kar yağsın!.”

 Derin İnsan 

 “Düşümde bir kelebektim. Artık bilmiyorum ne olduğumu. Kelebek  düşü görmüş olan bir insan mıyım yoksa insan olduğunu düşleyen bir kelebek mi?” (Zhuangzi, M.Ö. 4.yy)

“Ben” kimdir? İnsan nedir? Hakikat’in ne tarafındayız? Hiç bir şüpheye yer bırakmayacak bir şekilde nasıl bilebiliriz bunu? Zekâ, mantık ve bilim… Bunlar Hakikat ile aramıza bir duvar örmüş olabilir mi? Freud, Camus, Heidegger, Kierkegaard, Pascal, Bergson, Kant, Nietzsche, Sartre ve Russel’ın yanında Mesnevî’den, Mişkat-ül Envar’dan,  Makasıt-ül Felasife’den, Füsus’tan ilham alındı. Hiç bir öğretiye sırt çevrilmedi. Aşık Veysel, Alfred Hitchcock, Maupassant, Hesse, Shyamalan, Arendth, Hume, Dastour, Cyrulnik, Sibony, Zarifian ve daha niceleri parmak izlerini bıraktılar kitabımıza. Buradan indirebilirsiniz. 

   Kadınlar… Günümüzün Don Kişotları

Suzan Başarslan’ın dediği gibi “kadına dair söylenmesi gereken ne  kadar söz varsa erkeğin söylediği” bir dünya bu. Sadece söz mü? Yaşama hakkı bile. Bugün Çin’de ve Hindistan’da yüzbinlerce kız bebek daha doğmadan ultrason ile ana karnında görülüp yok ediliyor. Erkeklerin güç mücadelesinde kadınlar eziliyor. Cumartesi anası oluyor, cezaevlerinin önünde sıra bekleyen, şehit tabutlarının üzerinde ağlayan oluyor.  Şampuan veya otomobil satarken bedenini kullandıran, arka planda, silik, soyunan, tüketen, “figüran”… Kadınlara özne olma hakkını vermeyen erkekler mi yoksa bu hakkı alamayan kadınlar mı? Kadınlıklarını kaybetmeden, erkekleşmeden var olabilecek mi birgün kadınlar? 96 sayfalık bu kitapta Kadın’a ait kavgaları ve Kadın’ın kimlik arayışını sorguluyoruz. Buradan indirebilirsiniz.

 Türkiye’nin Ulus-Devlet Sorunu

Devlet gibi soğuk ve katı bir yapı bizimle olan ilişkisini hukuk yerine ırkımıza ya da inançlarımıza göre düzenleyebilir mi? GERÇEK hayatı son derecede dinamik ve renkli biz “insanların”. Birden fazla şehre, mahalleye, gruba, klübe, cemaate, etnik köke, şirkete, mesleğe, gelir grubuna ait olabiliriz ve bu aidiyet hayatımız boyunca değişebilir. Oysa devletimiz hâlâ başörtüsüyle uğraşıyor, kimi devlet memurları “ne mutlu Türk’üm” demeyenleri iç düşman ilân ediyor, Sünnî İslâm derslerini zorla herkese okutuyor… Bizim paramızla, bizim iyiliğimiz için(!) bize rağmen… Kürt sorunu, başörtüsü sorunu, Hıristiyan azınlıklar sorunu… Bizleri sadece “insan” olarak göremeyen devletimizin halkıyla bir sorunu var. Türkiye’nin “sorunlarının” kaynağı sakın ulus-devlet modeli olmasın? 80 sayfalık bu kitap Kurtuluş savaşı’ndan sonra Türkiye’ye giydirilmiş olan deli gömleğine işaret ediyor.  Ne mutlu “insanım” diyene! Kitabı buradan indirin.

Amerika Tedavi Edilebilir mi?

 Amerikalılar neden bu kadar gaddar? Dünyanın geri kalan kısmında yaşayan insanlara karşı niçin bu denli acımasız?

 Müslüman’ın Zaman’la imtihanı

Sunuş: Müslümanlar dünyanın toplam nüfusunun %20’sini teşkil ediyorlar ama gerçek anlamda bir birlik yok. Askerî  tehditler karşısında birleşmek şöyle dursun birbiriyle savaş halinde olan Müslüman ülkeler var. Dünya ekonomisinin sadece %2-%3′lük bir kısmını üretebilen İslâm ülkeleri Avrupa Birliği gibi tek bir devlet olsalardı Gayrı Safi Millî Hasıla bakımından SADECE Almanya kadar bir ekonomik güç oluşturacaklardı. Bu bölünmüşlüğü ve en sonda, en altta kalmayı tevekkülle(!) kabul etmenin bedeli çok ağır: Bosna’da, Filistin’de, Çeçenistan’da, Doğu Türkistan’da ve daha bir çok yerde zulüm kol geziyor. Müslümanlar ağır bir imtihan geçiyorlar. Yaşamlarını şekillendiren şeylerle ilişkilerini gözden geçirmekle başlıyor bu imtihan. Teknolojiyle, lüks tüketimle, savaşla, kapitalizmle, demokrasiyle , “ötekiler” ile ve İslâm ile olan ilişkilerini daha sağlıklı bir zemine oturtabilecekler mi? Müslüman’ın Zaman’la imtihanı adındaki 204 sayfalık bu kitap işte bütün bu konuları sorgulayan ve çözümler öneren makalelerden oluşuyor.

 Bir pozitivizm eleştirisi

Hayatta en kötü mürşit ilim ve fen olmasın sakın? Eğer Atatürk bir kaç yıl daha yaşasaydı o meşhur sözünü geri alır mıydı acaba?… Ateşi keşfetmeden önceki insanlık ile bugünkü “uygarlığımızı”  karşılaştırdığımızda hiç  yol almadığımız söylenebilir. Bundan 200 bin yıl önce komşusunun yiyeceğini çalmak için başına taşla vuran neandertal insani ile 2003 yılında Irak in petrolünü çalmak için bir milyon ıraklı sivili öldüren (veya buna seyirci kalan) homo economicus ayni uygarlık seviyesinde. Aralarındaki tek fark kullandıkları silahların teknolojik üstünlüğü.  Teknoloji ve bu teknolojinin uygulanmasını mümkün kılan bilimsel buluşlar sıradan insanlar kadar bilim adamlarının da gözlerini kamaştırdı. Bugün karşımıza kâh bilimci (scientist), kâh deneyci (ampirist) olarak  çıkan ahlâkî-felsefî bir duruş var. Bu duruş eğitim sistemimize ve resmî ideolojimize öyle derinden işlemiş ki sorgulanması dahi çok sayıda insanı öfkelendirebiliyor, rejimin savunma mekanizmalarını harekete geçirebiliyor.  Bilim ve teknolojinin insanlığa otomatik olarak barış getireceğinden şüphe etmek neredeyse bir suç. Buna cüret edenler gericilikle, bağnazlıkla suçlanabiliyor.  Pozitivizm ve “modern” yaşam üzerine yazılmış makalelerimizin bir derlemesini 75 sayfalık bir kitap halinde sunuyoruz. PDF formatındaki bu kitabı buradan indirebilirsiniz.