Şizofreni ve İdealizm

İdealist değil dualistim aslında, (bu terimlerin ne anlama geldiği hakkında şuradan [‘Materyalist İslam’a Dair] sade ve kısa birşeyler okunabilir) ama idealizmi materyalizmden çok daha fazla ciddiye aldığımı, ona daha çok iltimas geçtiğimi de saklayamam. Bir arkadaşın bürosunda ‘A Beautiful Mind‘ (Türkiye’de ‘Akıl Oyunları’ ismiyle gösterime girmişti) filmini ikinci kez izledim bugün. İzleyenler bilir; paranoid şizofren olan, dahi bir matematikçinin, J. Nash’ın hayatından esinlenerek yapılmış bir filmdir. Eleştiren de çok oldu ama Russell Crowe gerçekten harika oynamıştı, hele konuşurken elini alnına koyması, odaklayamadığı acayip bakışları, güzel bir aşk ve bir sadakatle bezeli öyküsü izlenisi kılıyor filmi.   

Filme de pekçok eleştiriler yapıldı; tepe mikrofonunun görülmesi, Nash’ın aslında bir megolaman, narsist bir kişilik olduğu (ama film bunu işlemişti, farklı olma tutkusu ile az daha bir baltaya sap olamayacaktı J. Nash) bir erkekle tuvalette yakalandığı, daha önce birlikte olduğu bir kadından çocuğu olduğu ama onlara hiç bakmadığı, temanın aşk öyküsü gibi de sunulduğu ama karısıyla arasının anlatıldığı gibi olmadığı; yani filmde Nash’ın hayatının son derece naif, dolayısı ile farklı anlatıldığı vs vs.. gibi.    

Neyse, sonuçta bu bir film, bir kurgu, hem benim amacım da filmi, Nash’i, doktora yaparken yazdığı makale ile 45 yıl sonra Nobel almasını, katkıda bulunduğu ‘Oyun Teorisi’ni, ‘Nash Dengesi’ni falan anlatmak değil; filmde geçen konudaki temel ile idealizm arasında bir bağlantı kurmak. Filmde geçen konunun temeli ise gerçeklik ve algı. Nash bir şizofren ve aslında olmayan bazı insanlar görüyor, onlarla konuşuyor, dediklerini yapıyor. Onlarla birlikte çalıştığını sanıyor. Yani onların varlığına inanıyor.    

Oysa gördükleri gerçek değil, birer sanrı.. Filmdeki doktor şizofreniyi ve bu sanrıları açıklarken şöyle diyor: “Tanıdığınız kişilerin, bildiğiniz yerlerin, sizin için en önemli anların hiç bir zaman sizi terketmediğini, ölmediğini fakat zaten hiç bir zaman da varolmadığını aniden öğrendiğinizi hayal edin. Bu nasıl bir cehennemdir?” Nash bunu küçük ayrıntılar ile farkediyor, mesela sanrılarındaki küçük kızın yıllar geçmesine rağmen hiç büyümemesinden, oda arkadaşı olarak gördüğü kişi ile gizli ajan olarak gördüğü kişinin nasıl olup da yanyana olabildiklerinden, vesaire.   

Gelelim idealizm ile bağlantıya. Nash bu ayrıntıları yakalıyor çünkü onlar gerçekten sanrı, gerçek değil. Ve Nash’ın yaşadığı bir gerçek yaşam var. Gerçeklikle kıyas yaptığı zaman sanrılar bazı ayrıntılarla kendini ele veriyor. Peki ya tüm yaşanan gerçeklik aynı biçimde sanrı ise? Yani doktorun deyişini değiştirerek söylersek; “Tanıdığınız kişilerin, bildiğiniz yerlerin, sizin için en önemli anların, kısaca beş duyumuzla algıladığımız herşeyin, sadece beyinde oluşan algı olduğunu, beynin dışında hiç bir zaman da varolmadığını hayal edin” dendiğinde ne ile karşılaşırız?    

Bu mümkün mü? Elbette. İdealizmi kesin olarak çürütmek imkansız olduğuna göre; neden olmasın? Rüyada gördüklerimizin rüya anında ‘gerçek’ten farkı nedir? Rüya gördüğümüzü ancak uyanınca farketmez miyiz? Nash o sanrıları hayatı boyunca gördü, gerçeklikten hiç farkları yoktu, küçük ayrıntılar yakalamasaydı onları hep gerçek sanacaktı. Ama onlar sadece algı idi, beyinde oluşan algı.    

Maddi alemin bizatihi varlığını kesin olarak kanıtlanamaz. Yani maddi alemin özümüze seyrettirilen bir hayal olmadığının kesin ispatı yoktur. (”Ayağımı taşa vurdum bakın acıdı” diye basit maddeyi ispatlama örnekleri yeterli değil, “taş” da “vurma fiili” de, “acıma” da sinyallerden ibaret bir algıdır sonuçta) Kim duyu organlarımızdan gelen sinyallerle algıladığımız dış dünyayı zihninin/beyninin dışına çıkarak -yani bu sinyallerden bağımsız olarak- gördü/hissetti/bildi ya da tanıdı? (Bakın duyu organlarının dışına çıkmaya çalışınca bir “şey”in ne/nasıl olduğunu tanımlıyamıyoruz bile)    

Kesin olan tek şey “benliğimiz” dir. Yani ‘biz’ varız. Ve bu bir gerçek. Ya var olan bir alemi seyreyliyoruz; ya da bir ‘şey’ benliğimize seyrettiriliyor. Bu salt algı da olabilir, mahiyetini bilemediğimiz bir başka şey de. Yani nihai anlamda bu gerçeği çevreleyen varlık aleminin mahiyetini bilemediğimiz, bize seyrettirilen bir algı/şey mi yoksa kendi başına ‘maddi bir gerçeklik’ mi olduğunu kesin olarak bilemiyoruz. Tabi bu çürütülemezlik idealizm için olduğu kadar materyalizm için de geçerli. Zaten dualizmi daha mantıklı kılan da bu.

Kitap tanıtan kitap 1

Kitap okumak… Jean Paul Sartre, Nazan Bekiroğlu, Toshihiko Izutsu, Henri Bergson, Mustafa Kutlu, Dostoyevski, Elif Şafak, Clausewitz, Sadık Yalsızuçanlar, Alber Camus ile sohbet etmek… Suyun resmine bakmakla yetinmeyen, su içmek isteyenler için var kitaplar. Mesnevî var, El-Munkızü Min-ad-dalâl, Kitab Keşf al Mânâ, Er-Risâletü’t-tevhîd var.  Elinizdeki bu kitap Derin Düşünce yazarlarının seçtiği kitapların tanıtımlarını içeriyor. Bizdeki yansımalarını, eserlerin ve yazarların bıraktığı izleri. Farklı konularda 44 kitap, 170 sayfa. Zaman’a ayıracak vakti olanlar için… Buradan indirebilirsiniz.

Aydın kimdir? Muhafaza’nın ve Değişim’in kimyası

Aydın konusu gerçekten sorunlu görülüyor. Her ideoloji, her grup kendi liderini, kahramanını aydını ilan ediyor çünkü. Tam da bu sebeple tanımından önce başka bir sıfata daha ihtiyaç duyuluyor: Reformist aydın, muhafazakar aydın, Kürt aydını, Türk aydını, vs.. Kısacası “aydın olmak” hem toprak(toplum) hem de tohum(aydın) gibi üzerinde durulup incelenmesi yazılıp çizilmesi gereken bir kavram. Değişimin adresi kabul edilen Aydın’ın tanımı konusunda muhafazakar olunabilir mi?” 130 sayfalık bu kitapta modernleşme sürecinde Aydın’ı ve Aydınlanma’yı sorgulayan bakış açıları bulacaksınız. Ama teori ile yetinmeyen,  fikrin eyleme dönüşmesini, Cumhuriyet’i, demokrasiyi ve sivil itaatsizlik olgusunu da sorgulayan yazılar bunlar. Buradan indirebilirsiniz.

 İslâmcılık, Devrim ile Demokrasi Kavşağında

Müslümanca yaşamak için devletin de “Müslüman” olması mı gerekiyor? Bu o kadar net değil. Çünkü İslâm’ın gereği olan “kısıtlamaları” insan en başta kendi nefsine uygulamalı. Aksi takdirde dinî mecburiyet ve yasakların kanun gücüyle dayatılması vatandaşı çocuklaştırıyor ister istemez. İyi-kötü ayrımı yapmak, iyiden yana tercih kullanacak cesareti bulmak gibi insanî güzellikler devletin elinde bürokratik malzeme haline geliyor. 21ci asırda Müslümanca yaşamak kolay değil. Yani İslâm’ın özüne dair olanı, değişmezleri korumak ama son kullanma tarihi geçmiş geleneklerden kurtulmak. AKP’yi iktidara taşıyan fikrî yapıyı, Demokrasi-İslâm ilişkisini, İran’ı ve Milli Görüş’ü  sorguladığımız bu kitabı ilginize sunuyoruz. Buradan indirebilirsiniz.

Zaman Nedir?

“…Geçip gitmiş olmasa “geçmiş” zaman olmayacak. Bir şey gelecek olmasa gelecek zaman da olmayacak. Peki nasıl oluyor da geçmiş ve gelecek var olabiliyor? Geçmiş artık yok. Gelecek ise henüz gelmedi. Şimdiki zaman sürekli var ise bu sonsuzluk olmaz mı? ”  diyordu Aziz Augustinus. Zira kelimeler yetmiyordu. “Zaman Nedir?” sorusuna cevap verebilmek için kelimelerin ve mantığın gücünün yetmediğı sınırlarda Sanat’tan istifade etmek gerekliydi : Sinema, Resim ve Fotoğraf sanatı imdadımıza koştu. Ama felsefeyi dışlamadık: Kant, Bergson, Heidegger, Hegel, Husserl, Aristoteles… Bilimin Zaman’a bakışına gelince elbette Newton’dan Einstein’a uzandık. Bilimsel zamandan başka, daha insanî ve MUTLAK bir Zaman aradık. Delâilü’l-İ’câz, Mesnevî, Makasıt-ül Felasife , Telhis-u Kitab’in Nefs ve Fütuhat-ı Mekiyye gibi eserler Zaman-İnsan ilişkisine bambaşka perspektifler açtı. Zaman’ın kitabını buradan indirebilirsiniz.

Tarih şaşırmaktır

Evet… Tarih şaşırmaktır. Atatürk’e şaşırmak, Kürtlere şaşırmak, Lozan’a şaşırmaktır. Geçmişe hayret edip bugüne eleştirel bakabilmek, yarını hazırlamaktır Tarih. Geçmişe değil geleceğe dönüktür amacı. Özetle siyasî bir propaganda aygıtı değildir. Gaz vermek, “Asker millet” üretmek, atalarımızla gurur duymak için tarih araştırılmaz. Eğer resmî tarihin beyin yıkamasından bıktıysanız bu kitap ilginizi çekecektir… Buradan indirebilirsiniz. 

Kendi ülkesini işgal eden ordu

Hiç bir yeri işgal edemeyen ordular kendi ülkelerini işgal ederler. Çünkü bir ordunun ayakta durması için insan emeği ve maddî destek gereklidir. Beceriksiz ordular disiplinsiz olduklarından YABANCI DÜŞMAN ile savaşamazlar. Kolayca yenebilecekleri İÇ DÜŞMANLAR uydururlar ve bu bahane ile kendi ülkelerini işgal ederler. Başbakan asarlar. Milletvekillerini hapse atarlar. Korumakla yükümlü oldukları halkı işkenceler altında inletirler.  İşgalciler kimseye hesap vermezler. Halkın isyan etmesine engel olmak için “etrafımız düşmanla çevrili” diyerek  KORKU PROPAGANDASI yaparlar. Eleştirilerden uzak kalmak için farklı inançlardan ve kültürlerden olan insanların birbirine düşman olması da bu eşkiyaların işine gelir. Bu sebeple terörü destekleyebilir hatta teröristlere silah ve para yardımında bulunabilirler. Okuyacağınız kitap kendi ülkesini işgal etmiş bir ordunun kısa tarihidir. Buradan indirebilirsiniz.