Müslümanlar İslam’a ne yaptılar?

  [Yazan: Bernard Lewis, Çeviren: Ekrem Senai]  

Sunuş:

Yanlış giden neydi? Herhalde bu soru Müslümanların en fazla sorduğu ve bir türlü net bir cevap veremediği bir soru. Aslında net cevaplar verilmediği söylenemez. Ama her verilen net cevabın isabetli olduğunu söylemek de pek mümkün görünmüyor. Geçenlerde Milliyet gazetesinde Yaman Törüner’in “İslam gerçeği” başlıklı yazısını okuyunca hala probleme ne kadar yüzeysel yaklaştığımızı, hala değerlendirmelerimizi ideolojik/politik gözlüklerle yapmaya devam ettiğimizi farkettim.

Yazar, Robert Spencer’ın Amerika’da en çok satan listesindeki bir kitabını yazı konusu yapmış ve kendince kitabın 6 maddede özetini çıkarmış. Amerika gibi, Müslümanları ay tanrısına tapan garip insanlar olarak tanıyan bir ülkede İslam’ın bilinmemesi yazarlara geniş bir çalışma alanı sunuyor. Özellikle 11 Eylül’den sonra İslam’la ilgili ne yazılsa çok satıyor. Para kazanmak isteyen yazarların da muhafazakâr Hıristiyan halkın psikolojisini dikkate alarak yazdıkları muhakkak. Bunu doğal karşılıyorum. Ama Türkiye’de, Müslüman bir toplumda yaşayan bir insanın, Robert Spencer’ın kitabını okuyup “İslam kılıç zoruyla yayılmıştır, İslam ülkeleri geri kalmıştır, demek ki sorun İslam’dadır, şeriat kuralları zaten çok ilkeldir, hem İslam çok kadınla evlilik yapmaya, küçük yaşta evlenmeye izin vererek kadınları ikinci sınıf yapmıştır” gibi bağnaz bir bakış açısını yazısına yansıtmasını anlamakta güçlük çekiyorum.

Sözgelimi bir dinin yayılmasını salt zorbalığa bağlamak sosyolojik ve psikolojik gerçekleri göz ardı etmek değil midir? Asimilasyonun bile belirli bir sosyolojik altyapısı yok mudur, bir din/ideoloji/fikir zorbalıkla yandaş bulabilir mi, bu nasıl mümkün olabilir? Hem İslam ülkelerinin geri kalması sadece dine bağlı bir olguysa, Orta Çağdaki muazzam bilimsel gelişme nasıl açıklanacaktır?

Hem kadın hakları konusunda yine İslam ülkelerinin çağlar boyunca kadınlara mülkiyet hakkı, boşanma hakkı, tazminat hakkı gibi temel haklar sunması açısından Avrupa’dan çok ileride olması ve ancak bu farkın 19.yüzyılda tersine dönmesi ne ile açıklanacaktır? Geçmişi modern çağın getirdiği bakış açısıyla değerlendirmek ne kadar doğrudur? Tarihi olguların, kendi şartları ve sosyolojik ortamları içinde değerlendirilmesi gerekmez mi?

Aşağıda Princeton üniversitesi profesörlerinden İslam-Batı ilişkileri uzmanı Bernard Lewis’in bir makalesini sunuyorum. “Yanlış giden neydi?” sorusuna verilen cevapları ve değerlendirmeleri içeren bu yazı, bence hem net cevaplarla sorunu tespit ettiğini zanneden gazetecilerimizin; hem de sorunu sürekli hayali iç ve dış düşmanlar üretmekte arayan Müslüman toplum için okunması gereken bir yazı.

(Kaynak:theatlantic.com)

Yanlış giden neydi?

Yirminci yüzyıl içinde Orta Doğu’da ve aslında tüm İslam ülkelerinde, işlerin giderek kötüye gittiği açık seçik ortaya çıktı.  Bin yılı aşkın bir süredir rakibi olan Hıristiyan âlemiyle karşılaştırıldığında, İslam dünyası giderek daha fakir, zayıf ve cahil bir hal almıştı. Batı’nın bu üstünlüğü ve dolayısıyla hâkimiyeti, herkesin görebileceği kadar açıktı ve Müslümanların tüm kamusal ve hatta daha da kötüsü özel yaşamlarını istila etmişti.

Müslüman reformcular ve devrimciler çabalarını üç ana alana odakladılar: askeri, ekonomik ve siyasal alanlar. Sonuç, tam bir hayal kırıklığıydı. Yenilenmiş ordularla zafer arayışları küçük düşürücü mağlubiyetlerle sonuçlanmıştı. Gelişme yoluyla refah arayışı, bazı ülkelerde sürekli dış yardıma muhtaç, insanlarını fakirleştiren bozuk ekonomiler şeklinde ortaya çıktı.  Diğerlerinde ise sağlıksız bir şekilde tek kaynağa bağlılık vardı: Petrol.  Üstelik petrol yataklarının keşfedilmesi, yeraltından çıkartılması ve rafine edilmesi de Batı bilgisi ve endüstrisi sayesinde gerçekleşti. Bu tek kaynağın yazgısı ise, er ya da geç, tükenmek veya daha büyük olasılıkla, yerini başka kaynaklara bırakmak olacak. Çünkü uluslararası toplum, kullanılması ve taşınması toprağı, denizi ve havayı kirleten bu yakıttan ve dünya ekonomisinin kaprisli otokrat kliğinin merhametine bağımlı olmaktan sıkılmış bir vaziyette. Bu durumun siyasi sonuçları ise daha da kötü: Uzun egemenlik arayışı süreci, yerini zorba hükümetlerin, sadece baskı ve endoktrinasyon yöntemleri itibarıyla modern olan otokrasi ve diktatörlüklerine bırakmış durumda.

Birçok çözüm yolları denendi: Silahlar, fabrikalar, okullar, parlamento… Fakat hiçbiri beklenen sonucu vermedi.  Belirli bölgelerde iyileşmeler ve nüfusun sınırlı bir kısmına bazı faydalar oluştu şüphesiz. Fakat İslam ve Batı dünyasının arasında giderek büyüyen dengesizliğe ise hiçbir kalıcı çare bulunamıyordu.

Fakat bundan daha da kötü olan bir şey vardı: Müslümanlar için yüzyıllarca zengin ve güçlü olarak yaşadıktan sonra fakir ve zayıf bir hale düşmek, hep hakları olarak gördükleri dünya liderliklerini kaybetmek ve Batının çok gerisine, takipçi konuma düşmek oldukça kötü bir deneyim oldu.

Fakat yirminci yüzyıl, özellikle ikinci yarısı, bundan daha büyük bir utanç getirdi! Artık Müslümanlar Batının takip edicilerin arasında bile değillerdi. Bu konuda daha hevesli ve çok daha başarılı “Batıcılar” vardı, özellikle Doğu Asyalılar… Japonya’nın yükselişi şüphesiz [bir örnek olarak] cesaret vericiydi ama aynı zamanda utanç kaynağıydı da. Asya’nın diğer ekonomik güçlerinin daha sonraki yükselişi buna tuz biber ekti.  Eski medeniyetlerin gururlu varisleri, artık Batılı firmaları, kendi müteahhitlerinin ve teknisyenlerinin yapamadıklarını yapmak için görevlendiriyordu. Orta Doğulu devlet yöneticileri ve iş adamları Japon sömürgesinden yeni kurtulmuş Kore’den müteahhit ve teknisyen davet eder duruma düştüler. Takip etmek yeterince kötüydü ama geride topallamak çok daha beterdi. Bir zamanların kudretli medeniyeti artık, ekonomik gelişme, yeni iş sahaları, okur-yazarlık, eğitsel ve bilimsel başarılar, politik özgürlük ve insan haklarına saygı gibi modern dünyanın tüm ölçütlerinde tam bir başarısızlık sergiliyordu.

İnsanın, işler kötüye gitmeye başladığı zaman tepkisi genelde “Bunu bize kim yaptı?” sorusudur. Orta Doğu’da, geçmişte ve günümüzde, birçokları bu soruyu sordu ve sormaya devam ediyor. Buna birçok farklı cevaplar da verildi ve veriliyor. Yine şüphesiz insanın, başına gelen bir sorundan dolayı diğerlerini suçlaması hep daha kolay ve daha tatmin edici. Uzun süre en favori kötü adamlar Moğollar oldu. 13. yüzyıldaki Moğol istilası, Müslüman gücün ve İslam medeniyetinin yıkımının sebebi olarak sürekli suçlandı, zayıflık ve durgunluğun sebebi bu istila olarak gösterildi. Fakat hem Müslüman tarihçiler hem diğerleri bu argümanda iki kusura işaret ediyorlar:

• 1) İlki, İslam’ın en büyük kültürel başarılarının bazılarının, özellikle İran’dakilerin, Moğol istilasından önce değil, sonra olması,
• 2) Moğolların devirdiği imparatorluğun aslında zaten çok zayıflamış olan durumu.

Yoksa halifelerin büyük imparatorluğunun, Doğu Asya’nın steplerinden gelen göçebe atlılar tarafından ortadan kaldırılması nasıl mümkün olabilirdi?

Avrupa’dan alınan milliyetçiliğin yükselişi de yeni bakış açıları üretti. Araplar, tüm problemlerin suçunu, onları yüzyıllar boyu yönetmiş olan Türklere yönelttiler. Türkler de medeniyetlerinin durgunlaşmasının suçunu Türk insanının “yaratıcı enerjisini sömüren” Arap geçmişinin ölü yüküne bağladılar. İranlılar ise kendi antik zaferlerinin artık gözükmemesinin suçunu Araplara, Türklere ve Moğollara paylaştırdılar.

Ondokuzuncu ve yirminci yüzyılda İngiliz ve Fransız’ların öneminin ortaya çıkmasıyla Arap dünyası yeni ve daha makul bir günah keçisi icâd etti: Batı emperyalizmi. Orta Doğu’da bu suçlama için iyi sebepler vardı. Batının politik hakimiyeti, ekonomik gücün Arap ülkelerinin içlerine işlemesi, ve -en uzun, en derin ve hepsinden daha sinsi olanı- bölgenin görünümünü değiştiren ve insanlarının yaşantısını alt-üst eden kültürel etki… Yani insanları yeni yönlere çeviren, yeni ümit ve korkular doğuran, yeni tehlikeler yaratan ve kültürel geçmişlerinde emsali olmayan yeni beklentilerin ortaya çıkması.

Fakat Anglo-Fransız dönemi oldukça kısa sürmüş ve yarım yüzyıl kadar önce bitti; İslam dünyasının menfi yönde değişimi ise hem bundan çok önce başlamış, hem de kesilmeden çok sonralara kadar sürmüştür. Kaçınılmaz olarak, İngiliz ve Fransızların kötü adam rolü daha sonra Batılı liderliğin diğer yönleriyle birlikte ABD’ye devroldu.  Suçun Amerika’ya transferi oldukça büyük destek sağladı fakat benzer sebeplerden ikna edici olmadı hiç bir zaman. Çünkü Anglo-Fransız yönetimi ve Amerikan etkisi, aynı Moğol istilası gibi, sadece bir sonuçtu, Orta Doğulu devletlerin iç zayıflığının sebebi değildi.

Bazı gözlemciler İngiliz egemenliği altındaki sömürge sonrası gelişimelere örneğin Orta Doğu’daki Aden ile Singapur veya Hong Kong arasındaki ve Hindistan’daki İngiliz İmparatorluğunu oluşturan çeşitli bölgeler arasında oluşan farklara dikkat çekiyorlar.

Bu tartışmaya bir diğer Avrupa katkısı anti-semitizm oldu ve yanlış giden şeylerden ötürü bu defa  “Yahudiler” suçlanmaya başlandı. Eski İslami toplumlarda Yahudiler azınlık statüsünde normal kısıtlamalar ile karşı karşıyaydılar. Ancak çok nadir koşullarda ise baskı altındaydılar. On yedinci ve onsekizinci yüzyıllarda Batı toleransının yükselişi ve yayılmasına kadar birçok açıdan Yahudiler İslam yönetiminde, Hristiyanlarda olduğundan çok daha iyi bir konumda olmuşlardır. Çok nadir istisnalar dışında, İslam toplumlarında yahudilere karşı düşmanca bir tutum yoktu.  İslam toplumlarında şüpheli ve saptalntılı tutumlardan çok, kendilerini daha üstün görme ve küçümseme eğilimi hakimdi.

İşte bu yüzden 1948 olaylarının-İsrail devletinin kurulmasının engellenememesi- getirdiği şoku anlayabiliriz. O zamanın yazarları, Batının büyük emperyal güçleri tarafından yenilmenin yeterince aşağılayıcı; bir grup Yahudinin eliyle gelen başarısızlığın ise dayanılmaz olduğunu söylüyordu. Anti-Semitizm ve onun oluşturduğu “şeytani canavar Yahudi” şeması işte bu yüzden rahatlatıcı bir panzehir oldu.

Orta Doğu’da ilk anti-Semitik ifadeler Hıristiyan azınlıklar içinde ortaya çıktı ve izi Avrupalı orjinallerine kadar sürülebilir.  Başlangıçta etkisi sınırlıydı; örneğin Fransa’daki Dreyfus davasında Yahudi bir subayın haksızca ihanetle suçlanması ve cezaya çarptırılması karşısında Müslümanların tavrı Hıristiyan zalimlere karşı mazlum Yahudi’yi desteklemek şeklinde oldu.

Fakat zehir yayılmayı sürdürüyordu ve 1933’ten başlayarak Nazi Almanyası ve ajanları Avrupa-tipi anti-Semitizm’i Arap dünyası içinde çok başarılı bir şekilde yaydı. Filistin mücadelesi, tarihin anti-semitik yorumunun kabulünü kolaylaştırdı ve bazılarının Orta Doğu’daki hatta dünyadaki tüm kötülükleri gizli Yahudi komploları şeklinde yorumlamasına yol açtı. Bu yorum bölgedeki eğitim, medya ve hatta eğlence dünyasındaki birçok etkin kişiyi fazlasıyla etkiledi.

Öne sürülen bir argüman da Doğu ve Batı arasındaki değişen ilişkinin sebebinin Orta Doğu’nun gerilemesinden kaynaklanmadığı; asıl sebebin keşifler, bilimsel, teknolojik, endüstriyel ve politik devrimlerle değişmiş; zenginleşmiş ve güçlenmiş Batı’ya karşı duyulan öfke olduğu şeklindedir. Fakat bu argüman, şu sorunun cevabını verememekte:  Neden Amerika’nın kaşifleri İspanya’dan yelken açtı da, Müslümanların Atlantik limandan açmadı? Halbuki bu tip yolculuklar daha önceki zamanlarda yapılıyordu… Neden büyük bilimsel gelişme Avrupa’da gerçekleşti de, mantığın daha makul bulduğu, çünkü daha zengin, daha avantajlı ve daha aydınlanmış olan İslam dünyasında gerçekleşmedi?

Suçlama oyununun daha karmaşık bir çeşidi de hedefleri dışarıda aramaktan çok İslam toplumunun içinde aramaktır. Bu hedeflerden biri din’dir- bazılarına göre, özellikle İslam’dır. Fakat İslam’ı bu şekilde suçlamak genellikle tehlikelidir ve bu yüzden kaçınılmıştır. Bu argümanın pek inandırıcı olduğu söylenemez. Çünkü Orta Çağ boyunca medeniyetin ve ilerlemenin ana merkezleri ne Doğu’nun eski kültürleri, ne de Batı’nın yeni kültürleri olmuştur. Bunlar İslam dünyasının göbeğinde gerçekleşmiştir.  Eski ilimler burada kurtarılıp geliştirilmiş, yeni bilimler yaratılmış; yine burada yeni endüstriler doğmuş; ticaret ve üretim daha önce hiç olmayan seviyelere ulaşmıştır. Yine burada, idareciler ve toplumlar fikir ve ifade özgürlüğünü başarmış ve bu şekilde mazlum Yahudiler ve hatta muhalif Hıristiyanlar Hıristiyan dünyasından ayrılıp İslam’a sığınmışlardır.

Modern idealler ve hatta ileri demokrasilerin modern uygulamalarıyla karşılaştırıldığında, orta çağ İslam dünyasının sunduğu sınırlı bir özgürlüktür şüphesiz, ama şunu kesinlikle söyleyebiliriz ki bu özgürlükler kendilerinden öncekilerden, çağdaşlarından ve hatta izleyen asırlardakinden çok daha geniştir.

İslam özgürlüklere, bilime ve ekonomik gelişmeye engel oluyorsa, Müslüman toplumun tarihte bu üçünde de önderlik yapmış olmasını nasıl açıklayabiliriz? Üstelik bu önderlik, Müslümanların, şimdiye göre inanç kaynak ve fikirlerine çok daha yakın olduğu zamanlarda gerçekleşmiştir. İşte bu yüzden bazıları artık soruyu “İslam Müslümanlara ne yaptı?” şeklinde değil ama “Müslümanlar İslam’a ne yaptı?” şeklinde soruyor ve cevapları bazı âlimlere, doktrinlere ve gruplara yöneltiyorlar.

Bu günlerde “İslamist” veya “fundamentalist-kökten dinci” olarak nitelendirdiklerimiz ise, günümüz İslam topraklarının başarısızlığını ve darboğazlarını, yabancı fikirlerin ve uygulamaların alınmasına bağlıyorlar. Onlara göre eski büyüklüklerini kaybetmelerinin sebebi otantik İslam’dan uzaklaşmaları.

Modernist veya reformcu olanları ise bunun tam tersini iddia ediyor. Onlar, bu başarısızlığın sebebini eski yöntemlerin terkedilmesinde değil, sıkı bir şekilde bağlanılmasında ve özellikle eski İslam âlimlerinin katılığında ve dar görüşlülüğünde buluyorlar. Çünkü onlara göre bu kişiler bin yıl önce daha yaratıcı ve ilerleyici bir yol açmak yerine, inançları ve uygulamaları tutucu bir şekilde kemikleştirdiler.

Modernistlerin genel taktikleri dini, özellikle İslam’ı kınamaktan çok, eleştirilerini fanatizm ile sınırlamaları. Bunlar, bu fanatik dini otoritelerin bir zamanlar büyük İslami bilimsel hareketleri ve daha genelde, fikir ve ifade özgürlüğünü engellediği görüşünü savunuyor.

Bu temaya daha genel bir yaklaşım ise problemleri bazı özellere indirgemek yani “toplumda ve siyasette dinin yeri ne olmalıdır?” sorusuna. Bu görüşe göre Batı ilerlemesinin ana sebebi Kilise ve Devlet’in ayrılması ve seküler kanunlarla yönetilen sivil toplumun yaratılmış olmasıdır. Bir diğer yaklaşım ise başarısızlığın sebebini kadınların Müslüman toplumda düşük seviyelere getirilerek insanlarının yarısının yetenek ve enerjisinden yoksun bırakılması; diğer yarısının ise en önemli çocukluk yıllarının okuma yazma bilmeyen ve ezik kadınlar tarafından büyütülmesinde görüyor.  Bu şekilde büyütülen çocuklar, söylendiğine göre, ya kibirli ya da çok uysal bireyler haline gelmekteler ki bu da özgür toplumlarla uyumsuz.

Bununla birlikte bazıları ise sekülerist ve feministlerin görüşlerinin başarısının Orta Doğu’nun geleceğini şekillendiren ana faktör olduğunu düşünüyor.

Bunların dışında tutkuyla benimsenen başka bir düşünce daha var: Yirminci yüzyılın en baskın iki hareketi sosyalizm ve milliyetçilikti. İkisi de bir süre sonra gözden düştü-ilki başarısızlığı yüzünden, ikincisi ise başarılı olmasına karşın sonuç getirmediğinden…  Özgürlük ulusal bağımsızlık olarak algılanıyordu ve onun diğer tüm faydaları da yanında getireceği düşünülen bir tılsım olduğu sanılıyordu. Hâlbuki Müslümanların büyük çoğunluğu artık bağımsız ülkelerde yaşamalarına rağmen, bu durum onların problemlerini çözmeye yetmedi.

Nasyonal sosyalizm -her iki ideolojinin gayr-i meşru çocuğu- hala birkaç ülkede Nazi-Faşist tarzı diktatör hükümet ve geniş güvenlik endoktrinasyonu ile güçlü tek parti uygulaması şeklinde sürdürülüyor.  Bu rejimler tüm denemelerde başarısız olmuş, yalnızca ayakta kalmayı başarmış ve hiçbir beklenen faydayı sağlayamamış oluşumlar. Altyapıları diğer Müslüman ülkelerden daha eskimiş, silahlı güçleri ise öncelikle terör ve halka baskı için kullanılmakta.

Şimdilerde Orta Doğu’da “yanlış giden neydi?” sorusuna verilen iki cevap geniş destek görmekte, her iki cevabın da kendi teşhisi ve buna uygun reçetesi bulunmakta.  Birincisi, tüm kötülükleri İslam’ın kutsal geçmişinin terkedilmesine bağlayan görüş. Bunlar, gerçek veya hayali, eskiye dönülmesini savunuyor.  Bu yolun takipçileri olarak İran devrimini ve birçok Müslüman ülkedeki fundamentalist hareketleri sayabiliriz. İkinci görüşe sahip olan grup ise eskiyi istemiyor ve seküler demokrasiyi savunuyor. Bu yolun takipçileri olarak 1923’te Kemal Atatürk’ün dile getirdiği laiklik düşüncesine sahip Türkiye Cumhuriyetini örnek olarak verebiliriz.

Orta Doğu’nun baskıcı ama etkisiz hükümetleri için, suçlamak için hedefler bulmak kullanışlı hatta gerekli. Çünkü fakirliklerini atfedebilmeleri ve yaptıkları zorbalıkların sebebini açıklamayabilmeleri için, mutsuz halkının artan öfkelerini dış hedeflere yöneltmeleri icab ediyor.

Bütün bunlara rağmen sayıları giderek artan Orta Doğulu bir grup ise, kendini eleştirme yaklaşımını benimsiyor.  Onlara göre “Bunu bize kim yaptı?” sorusu sadece nevrotik fantazilere ve komplo teorilerine yol açıyor.  Bunun yerine “Neyi yanlış yaptık?” sorusunu sormak ikinci bir soruya kapı aralıyor: “Nasıl düzeltebiliriz?”. İşte bu yüzden bu sorunun içerisinde ve cevaplarïnda, gelecek için çok iyi umutlar saklı.

Son haftalarda Usame bin Ladin’in ve Taliban’ın görüşleri ve eylemleri üzerinde dünya çapında duruldu. Taliban örneği, tarihin bir zamanlar en büyük, en ileri, en açık medeniyetinin nasıl bu hale dönüştüğü konusunda yeni ve canlı bir kavrayış edinmemizi sağlıyor.

Batı özgürlüğünün teori ve pratiğini özümsemiş batılı bir gözlemciye göre Müslüman dünyanın sorunlarının altında yatan tek bir sebep vardır:

Özgürlük eksikliği! Yani:

• 1) Aklın baskı ve endoktrinasyona karşı özgürlüğü,
• 2) Sorgulama, araştırma ve ifade özgürlüğü;
• 3) Ekonominin bozuk ve boğucu yanlış yönetimlerine karşı özgürlük;
• 4) Kadınların erkek baskısından özgürlüğü;
• 5) Vatandaşların zorbalığa karşı özgürlüğü.

Bu yol Batı deneyiminin de gösterdiği gibi, uzun, zor, çukurlar ve engellerle dolu bir yoldur.

Orta Doğu’nun insanları mevcut anlayışlarına devam ederlerse, intihar bombacıları tüm bölge için bir mecaz halini alabilir. Gittikçe artan nefret ve kin, öfke ve kendine acıma, yoksulluk ve baskı sarmalından kaçış olmaz, er ya da geç bir başka yabancı hâkimiyetiyle sonuçlanır. Belki bir gün eski yöntemlerine dönen Avrupa eliyle, belki yeniden güçlenen Rusya, belki Doğu’nun genişleyen bir süper gücü tarafından…

Fakat eğer yakınmayı ve kurban rolünü bırakır, farklılıklarını özümser, yeteneklerini, enerjilerini ve kaynaklarını ortak yaratïcï bir çabayla birleştirirlerse, Orta Doğu’yu yeniden inşa edebilirler, aynı Orta Çağda olduğu gibi, medeniyetin önemli bir merkezi haline getirebilirler. Şimdilik, seçim onların…

Kitap tanıtan kitap 1

Kitap okumak… Jean Paul Sartre, Nazan Bekiroğlu, Toshihiko Izutsu, Henri Bergson, Mustafa Kutlu, Dostoyevski, Elif Şafak, Clausewitz, Sadık Yalsızuçanlar, Alber Camus ile sohbet etmek… Suyun resmine bakmakla yetinmeyen, su içmek isteyenler için var kitaplar. Mesnevî var, El-Munkızü Min-ad-dalâl, Kitab Keşf al Mânâ, Er-Risâletü’t-tevhîd var.  Elinizdeki bu kitap Derin Düşünce yazarlarının seçtiği kitapların tanıtımlarını içeriyor. Bizdeki yansımalarını, eserlerin ve yazarların bıraktığı izleri. Farklı konularda 44 kitap, 170 sayfa. Zaman’a ayıracak vakti olanlar için… Buradan indirebilirsiniz.

Aydın kimdir? Muhafaza’nın ve Değişim’in kimyası

Aydın konusu gerçekten sorunlu görülüyor. Her ideoloji, her grup kendi liderini, kahramanını aydını ilan ediyor çünkü. Tam da bu sebeple tanımından önce başka bir sıfata daha ihtiyaç duyuluyor: Reformist aydın, muhafazakar aydın, Kürt aydını, Türk aydını, vs.. Kısacası “aydın olmak” hem toprak(toplum) hem de tohum(aydın) gibi üzerinde durulup incelenmesi yazılıp çizilmesi gereken bir kavram. Değişimin adresi kabul edilen Aydın’ın tanımı konusunda muhafazakar olunabilir mi?” 130 sayfalık bu kitapta modernleşme sürecinde Aydın’ı ve Aydınlanma’yı sorgulayan bakış açıları bulacaksınız. Ama teori ile yetinmeyen,  fikrin eyleme dönüşmesini, Cumhuriyet’i, demokrasiyi ve sivil itaatsizlik olgusunu da sorgulayan yazılar bunlar. Buradan indirebilirsiniz.

 İslâmcılık, Devrim ile Demokrasi Kavşağında

Müslümanca yaşamak için devletin de “Müslüman” olması mı gerekiyor? Bu o kadar net değil. Çünkü İslâm’ın gereği olan “kısıtlamaları” insan en başta kendi nefsine uygulamalı. Aksi takdirde dinî mecburiyet ve yasakların kanun gücüyle dayatılması vatandaşı çocuklaştırıyor ister istemez. İyi-kötü ayrımı yapmak, iyiden yana tercih kullanacak cesareti bulmak gibi insanî güzellikler devletin elinde bürokratik malzeme haline geliyor. 21ci asırda Müslümanca yaşamak kolay değil. Yani İslâm’ın özüne dair olanı, değişmezleri korumak ama son kullanma tarihi geçmiş geleneklerden kurtulmak. AKP’yi iktidara taşıyan fikrî yapıyı, Demokrasi-İslâm ilişkisini, İran’ı ve Milli Görüş’ü  sorguladığımız bu kitabı ilginize sunuyoruz. Buradan indirebilirsiniz.

Zaman Nedir?

“…Geçip gitmiş olmasa “geçmiş” zaman olmayacak. Bir şey gelecek olmasa gelecek zaman da olmayacak. Peki nasıl oluyor da geçmiş ve gelecek var olabiliyor? Geçmiş artık yok. Gelecek ise henüz gelmedi. Şimdiki zaman sürekli var ise bu sonsuzluk olmaz mı? ”  diyordu Aziz Augustinus. Zira kelimeler yetmiyordu. “Zaman Nedir?” sorusuna cevap verebilmek için kelimelerin ve mantığın gücünün yetmediğı sınırlarda Sanat’tan istifade etmek gerekliydi : Sinema, Resim ve Fotoğraf sanatı imdadımıza koştu. Ama felsefeyi dışlamadık: Kant, Bergson, Heidegger, Hegel, Husserl, Aristoteles… Bilimin Zaman’a bakışına gelince elbette Newton’dan Einstein’a uzandık. Bilimsel zamandan başka, daha insanî ve MUTLAK bir Zaman aradık. Delâilü’l-İ’câz, Mesnevî, Makasıt-ül Felasife , Telhis-u Kitab’in Nefs ve Fütuhat-ı Mekiyye gibi eserler Zaman-İnsan ilişkisine bambaşka perspektifler açtı. Zaman’ın kitabını buradan indirebilirsiniz.

Tarih şaşırmaktır

Evet… Tarih şaşırmaktır. Atatürk’e şaşırmak, Kürtlere şaşırmak, Lozan’a şaşırmaktır. Geçmişe hayret edip bugüne eleştirel bakabilmek, yarını hazırlamaktır Tarih. Geçmişe değil geleceğe dönüktür amacı. Özetle siyasî bir propaganda aygıtı değildir. Gaz vermek, “Asker millet” üretmek, atalarımızla gurur duymak için tarih araştırılmaz. Eğer resmî tarihin beyin yıkamasından bıktıysanız bu kitap ilginizi çekecektir… Buradan indirebilirsiniz. 

Kendi ülkesini işgal eden ordu

Hiç bir yeri işgal edemeyen ordular kendi ülkelerini işgal ederler. Çünkü bir ordunun ayakta durması için insan emeği ve maddî destek gereklidir. Beceriksiz ordular disiplinsiz olduklarından YABANCI DÜŞMAN ile savaşamazlar. Kolayca yenebilecekleri İÇ DÜŞMANLAR uydururlar ve bu bahane ile kendi ülkelerini işgal ederler. Başbakan asarlar. Milletvekillerini hapse atarlar. Korumakla yükümlü oldukları halkı işkenceler altında inletirler.  İşgalciler kimseye hesap vermezler. Halkın isyan etmesine engel olmak için “etrafımız düşmanla çevrili” diyerek  KORKU PROPAGANDASI yaparlar. Eleştirilerden uzak kalmak için farklı inançlardan ve kültürlerden olan insanların birbirine düşman olması da bu eşkiyaların işine gelir. Bu sebeple terörü destekleyebilir hatta teröristlere silah ve para yardımında bulunabilirler. Okuyacağınız kitap kendi ülkesini işgal etmiş bir ordunun kısa tarihidir. Buradan indirebilirsiniz.