Gürcistan Krizi
By Aisha Benghazi on Eyl 10, 2008 in Dış Politika
Sunuş: Gürcistan ile Rusya arasındaki kriz üzerine yazılan tahlillerin en ilginçlerinden biri Sloven filozof Slavoj Žižek kaleminden Alman Die Zeit gazetesinde yayınlanan makale oldu. Columbia, Princeton, New York, Michigan üniversiteleri ve New School for Social Research tarafından çalışmalara katılan Žižek’in makalesinin özetini ilginize sunuyoruz.
AB
Süper güçler ve Uluslararası görgü kuralları
Gerçek diye bir şey yoktur, kendimize yine kendimiz hakkında anlattığımız hikâyeler vardır. Böyle diyor post modern bilgelik. Gürcistan’daki savaş ne kadar da uygun bu bakışa.
Hikâye bir: Küçücük ve kahraman bir demokrasi emperyalist Rusya’ya karşı mücadele ediyor. Hikâye iki: ABD askeri üsleriyle Rusya’yı abluka altına alma çabası içinde. Hikâye üç: Büyük devletler petrol kaynaklarını kontrol altına almaya çalışıyorlar.
Bütün bu hikâye labirenti içinde kaybolmak yerine bu “kirliliğe” sebep olan şeye bakalım:
Bir toplumu tanımak için onun kurallarını bilmek yetmez. O kuralların ne zaman uygulanıp ne zaman uygulanmayacağını, ne zaman ödün verileceğini de bilmek gerekir. Bazen sizi bir şey yapmaya mecbur ederler ama sizin kendi tercihiniz söz konusuymuş gibi davranmanız gerekir.
Bazı teklifler vardır, reddedilmek için yapılmıştır. Böyle bir teklifi kabul etmek büyük kabalıktır. Meselâ zengin amcam beni lüks bir lokantaya davet ettiğinde hesabı kimin ödeyeceği bellidir. Ben en azından kendi payımı ödemek için ısrar edebilirim. Ama amcamın bu teklifi kabul etmesi söz konusu değildir.
Böylesi bir durum 1980’lerde Kuzey Kore’nin başına geldi. Üstüste doğal felaketlere göğüs germek zorunda olan Güney Kore’ye buğday yardımı yapmayı teklif etti Kuzey Kore. Nezaketen yapılmış bir teklifti bu. Yıllardır açlıkla boğuşan Kuzey Kore’nin aklına bile gelmemişti teklifinin kabul edilebileceği. Güney Kore kabul etti. Kuzey kendi halkı açken Güneye yardım gönderdi.
1990’lı yıllarda gerçek süper güçler ile Rusya arasında da böyle bir miş gibi durum söz konusuydu. Süper güçler Rusya’ya gerçekten bir süper güçmüş gibi davrandılar ve Rusya’nın “belli bir ölçüde” böyle görünmesine müsade ettiler.
İyi ama, ya Rusya da gerçekten bir süper güç gibi davranmaya başlarsa? Bu uluslar arası ilişkileri sarsacak bir felaket olur. Gelin görün ki Gürcistan’da bugün olan tam da bu. Peki bu noktaya nasıl geldik?
Amerika’nın tek başına at koşturduğu kısa yüzyıl bitti bile. Şimdi çok merkezli emperyalizm çağına giriyoruz. ABD, Çin, Avrupa hatta Latin Amerika kendi tarzlarında yeni bir güç oyununa giriyorlar. ABD liberalizmi, Avrupa sosyal devleti, Çin totaliterizmi, Latin Amerika popülizmi stratejilerinin merkezine alarak…
ABD’nin Dünya Jandarması olma çabası başarısızlıkla sona erdikten sonra soğuk savaştakinden daha tehlikeli bir döneme girdik. Nükleer Terör dönemindeki barışta oyunun kuralları belli idi. Meselâ Rusya Afganistan’ı işgal edip dengeleri bozduğunda bunun bedelini çok pahalı ödedi.
Bugün ise yeni süper güçler birbirlerini sınıyorlar dolaylı yollarla, küçük devletleri piyon yaparak. Bu sınamaların sonucunda yeni kurallar ve güç dengeleri kurulacak.
Rusya Gürcistan’a askerî müdahelesini dünyaya meşru göstermek için ABD’nin tutarsızlıklarını kullandı. Kosova’nın bağımsızlığını korumak için ABD ordusu müdahele edebiliyorsa Rusya neden bunu yapamasındı? Sırp askerleri Boşnak sivilleri tehdit ederken NATO birliklerinin kaçması dünya komuoyunu şaşırtmamış mıydı? O halde Rusya Batı’nın Bosna’da yapmadığı şeyi yani “barış gücü” askerlerini ve sivilleri korumayı neden yapmayacaktı?
Bu Gürcistan’daki savaş elbette ki hiç olmayabilirdi. Eğer Rusya Gürcistan’ın toprakları üzerindeki egemenliğini saysaydı ve Gürcistan bu egemenliği Abhazya ve Güney Osetya’da sonuna kadar kullanmasaydı. Aslında böyle bir “racon” zaten vardı ve Rusya Gürcistan’ın hamlesini bu raconun bozulması olarak algıladı. Gürcüler neden böyle bir riski göze aldılar? Bu bir sır. Ama bu “ihlâl” edici hareketin sonuçları bizi gerçekle yüzyüze getirdi.
Artık süper güçelere nezaket kurallarını ögretmenin vakti geldi sanırım.
1 Yorum
Yazan:decker Tarih: Eyl 10, 2008 | Reply
Ek bazi masallar ve cevaplari burada:
http://www.newsweek.com/id/157497/output/print