Çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkmak – Bölüm 2

Toprak ağası kendi kendini nasıl yok eder? 

Ne dedik birinci bölümde? Modern üretim çok para istiyor. Modern öncesi dönemde para tarımda. Dolayısıyla en zengin kesim büyük arazileri olan toprak ağaları. Devlet olarak bu insanların parasını bir şekilde kullanacaksın. Bunu zorla yaparsan komünist, güzellikle yaparsan kapitalist oluyorsun. Ben komünizmi bir kenara bırakıp çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkmak hedefi kapitalizm ile nasıl başarılır, onu açıklıyorum. 

Bir korku vardır devlette feodal beye karşı. “Ağa dediğin adam feodal haliyle bile devlete kafa tutuyor. Bir de bunları kendi ellerimizle besleyecek miyiz yani?” Buna benzer cümlelerle dile getirilir endişeler. Modern gelişimi bir anlasak bütün korkuların boşa olduğunu anlayacağız. Bir kere bu adam yatırımcı olduktan sonra tepeden tırnağa devlete bağımlı hale gelecek.  

Neden merkezi devletin başına bela oluyor feodal yapılar? Çünkü bu düzende üretim devletten tamamen bağımsız. Dışarıdan gelecek hiçbir şeye ihtiyaç yok. Feodal bir köyü kuşatın bir ay, hiçbir ihtiyaç baş göstermez. Buğdayından, etine, giyimine kadar her şey içeride üretilir ve tüketilir. Her köy atölyelerinde ihtiyacı olan kıyafet ve ev eşyalarını da ürettiği için ticareti yapılabilecek farklı bir ürün de yoktur. Köye ne giren var ne çıkan. İşte buna tam ekonomik bağımsızlık denir. Görüleceği üzere böyle bir şey sadece feodalizmde mümkündür. (Tam bağımsızlık isteyen birisi demek ki önce modern, çağdaş olmaktan vazgeçecek.) 

Feodal beyi modern üretime geçirelim. Bakalım feodal devletçik nasıl yok olacak? Ağa fabrikasını açtı, düğmeye bastı. Neyle çalışacak bu fabrika? Elektrikle. Kim getirmiş oraya elektriği? Devlet. Şimdi ağa devlete kafa tutabilir mi dersiniz? 

Varsayalım ki tuttu. Kendisi baraj kurup üretti elektriğini. Pantolonlar çıktı banttan. Tabi bu kadar tesis bir köyü giydirmek için kurulmadı. Çevre köylere, illere satmak lazım. Ticaret için de yol lazım. Devlet yol getirmezse ağa yine battı. 

Her aşamada devlet çıkar üreticinin karşısına. Fabrika kurmak için makine ithal edeceksin. İsterse ettirmez. Ürettiğini ihraç edeceksin. İsterse ettirmez.  

Diyelim ki, modern tarım yapmak istiyorsun. Öküzü kestin yedin. Yerine traktör alacaksın. Yerli üretim yoksa dolar lazım. Dışarıdan en verimli tohumu ithal ettin. Yine dolar lazım. Dolar kuru ikiye katlanıverirse bir daha battın. 

Diyelim ki sistemi kurdun bir kere. Devleti dinlememek yine mümkün değil. Baraj kurmuş tarlana kadar suyu getirmiş. Kesiverse o kadar yatırımın boşa gidecek. Ne yapacaksın bu durumda? Devletle iyi geçineceksin.     

İşte modern üretim böyle oturtur ağayı devletin kucağına. Artık gelir vergisi bilem verir eskinin otorite dinlemez devletçiği. Modern ekonomi onu karının derdinde olan burjuvaya dönüştürmüştür.  

Bakalım kim kime ne verdi. Kapitalist gelişme için bireylerin paraları sisteme girmesi lazım. Ağa parasını kullandırdı, karşılığında zenginleşti. Devlet feodal devletçiklerden kurtuldu. Bir de üstüne burjuvalaşan ağadan güzel güzel vergisini aldı.  

Politik açıdan işte böyle zayıflayacaktı feodal beyler. Cumhuriyetin kurucuları feodalitenin modern üretimle zayıflayacağını öngöremediler. Onlar bir Fransızca bir de Fransız sanayi devrimini bilirlerdi. Sanırlardı ki soylu sınıf ne yapılsa yola gelmez, ondan burjuva olmaz. Ne yazık ki devlet yöneticileri Almanya başta olmak üzere bir çok ülkede soyluların modern değişimin başını çektiğini bilmiyorlardı.  

Öyle bir eksik okuma oldu ki bu, on yıllar kaybettirdi Türkiye’ye. Modern tekniklerle üretim bir kez başladığı zaman onun içinde olan her şeyin de modernleşeceği kavranmış olsaydı, şimdi Almanya gibi sanayi devrimini çoktan tamamlamış bir ülke olacaktık.

…Bu makale ilginizi çektiyse…

Liberalizmin Kara Kitabı

Liberalizm asırlardır bir çok aşamalardan geçmiş, tarihi olaylarla kendisini imtihan etmiş bir düşünce geleneği. Değişmiş yanları var ama sabitleri de var. Bu sabitlerin içinde liberalizmin tehlikeli yönleri hatta YIKICI UNSURLARI da var. Bunları ortaya çıkarmak için “doğru” soruları sormak ve liberal perspektifte kalarak yanıt aramak gerekiyor… Büyük bir kısmı bu gelenekten olan düşünürlerin fikirlerinden istifade ederek liberalizmin kusurlarını ele alıyoruz bu kara kitapta: Adam Smith, Mandeville, John Stuart Mill, Hayek, Friedman, Röpke, Immanuel Kant, Alexis de Tocqville, John Rawls, Popper, Berlin, Mises, Rothbard ve Türkiye’de Mustafa Akyol, Atilla Yayla, Mustafa Erdoğan…

Liberallere, liberalimsilere ve anti-liberallere duyurulur.

Buradan indirebilirsiniz.

Liberalizmin Ak Kitabı

1930 model bir ulus-devletin, bir “devlet babanın” çocuklarıyız. Son derecede “Millî” bir eğitim gördük, öğrenim değil. Hayatta işimize yarayacak meslekî bilgileri ya da eleştirel bir bakışı öğrenmedik “millî” okullarda. “Varlığımızı Türk varlığına armağan etmek” için eğitildik, eğilip büküldük.

Liberallerin dilinden düşmeyen “Bireysel haklar ve özgürlükler” bizim gibi Kemalist çamaşırhanelerde yıkanmış beyinler için çok yeni. Türkiye’de yaşayan insanların ulus-devlet boyunduruğundan kurtulmasında önemli bir rol oynuyor liberaller. Biz de bu kitapta liberalizmin temel tezleriyle uyumlu, bu fikir akımına doğrudan ya da dolaylı destek veren makaleleri birleştirdik. Buradan indirin.