Çocuk suçluluğu ve Terörizm İlişkisi

Suç tarihin en eski dönemlerinden beri var olmuş ve ileride de var olacak evrensel ve genel bir olaydır. Hatta günümüz dünyası bir yönüyle “büyük bir şiddetin ve büyük bir barbarlığın olduğu bir yüzyıl”¹ olarak adlandırılmaktadır. Suçsuz bir toplum beklentisi ancak ütopyadır.² Kriminolojide suçun tanımı ile ilgili yaklaşımların sayısı hayli fazladır. Bunlardan bazılarına bakacak olursak; Durkheim’e göre ” suç, kollektif bilincin kuvvetli ve belirmiş tutumlarını ihlal eden fiilerdir.”³ Thomas ve Znaniecky eserlerinde sosyal psikoloji yönünden meseleyi ele almak suretiyle şöyle bir tarif vermektedir: ” suç, kişinin kendisini mensubu saydığı grupta, varlığı toplum dayanışması ile çelişki gösteren fiildir.”⁴ Genel olarak suç, toplumun tüm unsurlarına ters düştüğüne inanılan davranışlardır. Fakat toplumun ahlak anlayışına ters düşen her davranış suç olarak sayılmamaktadır. 

 Fiilin suç olması için kanun koyucu tarafından cezalandırılmış bulunması gerekir.⁵ Kişinin yaşı ile suç işlemesi arasında doğrudan bir bağ bulunmamaktadır. Bir kişi suçunu işleyebilmek için planlar yapabildiği, yakalanınca cezadan nasıl kurtulabileceğini tasarladığı, cezaevini hayatının bir parçası olarak filozofça karşılayabildiği hallerde suçta olgunluk yaşına ulaşmış olur. Bu yüzden suç, çocuk,genç ve yaşlı gibi tüm yaş grupları tarafından işlenebilecek bir olaydır. 

 Ülkemizde çocuk deyiminden; “henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi”⁶, anlaşıldığından bu dönemde işlenen suçlar çocuklar tarafından işlenir. Çocuklar tarafından işlenen suçların başında gasp, hırsızlık, adam öldürme ve tecavüz gelmektedir. ⁷Fakat son yıllarda çocukların adı, terör eylemlerinin yanında anılır olmuştur. Yapılan araştırmalarda terör örgütlerinin insan kaynağı olarak 14-25 yas grubundaki gençleri kullandığı tespit edilmiştir.⁸ Özellikle PKK terör örgütünün son zamanlarda yaptığı eylemlerde çocuklar maşa olarak kullanılmıştır. Çocuk ve terörizm arasındaki bağa geçmeden önce terör ve terörizmin ne anlama geldiğinin anlamamız gerekir. 

     Terörizm kelimesi Fransız İhtilali sırasında ve Jakobenler’in terör sultası döneminde doğmuştur. Terörizm, önce siyasal baskı ve sosyal kontrol aleti olarak kullanılan devlet eylemi ile eşanlamlı idi. Edmond Burke 1795 yılında yazdığı meşhur bir yazıda halkın üzerine salıverilmiş “terörist” denilen binlerce cehennem köpeğinden bahsediyordu. O zaman terör genellikle Fransız İhtilali döneminde, “dehşet saltanatı” ile eş anlamlı kullanılıyordu. ⁹ Fransızcada “terreur”, İngilizcede “terror” sözcükleri, baskının yarattığı korku ve dehşet gibi duyguların en yüksek derecesini ifade eden bir kavram olarak kullanılır. Oxford sözlüğü de terörü, büyük korku, dehşet, dehşet uyandıran, korkutan şey ya da kişi olarak tanımlamıştır.¹⁰ Terör, hem şiddet yoluyla yaratılan korku ortamını hem de şiddetin kendisini ifade etmektedir ve bu nedenle terör kelimesi ile eylem kelimesi birlikte kullanılmaktadır. ¹¹ Terör ve terörizm kavramları çoğunlukla birbirine karıştırılmasına rağmen terörizm, işin ideolojik boyutunu; terör ise eylem boyutunu ifade etmektedir.¹² 

     Çocuğun terör faaliyetlerine ve terör örgütlerine katılmasına yol açan sebepler 

     Çocuğun terör örgütleri tarafından kullanılması ve çocuk suçluluğu ile terörizm arasındaki ilişkiyi 3 ana başlık altında ele alacağız. 

1. İdeolojik sebepler

     Kendilerini savaş içerisinde gören teröristlerin, uğrunda canlarını dahi verecekleri bir ideolojisi vardır. Terör örgütlerinde verilen ideolojik eğitim, çocukların zihinlerinde önemli yer tutmaktadır. Günümüzde Çeçenistan ve Filistin’deki çocuklar ellerine silah verilerek, kutsal değerleri koruma bahanesiyle teröre itilmektedirler. Bu konuda verilebilecek en güzel örnek İran’ın 1982 yılında Irak’a karşı intihar birlikleri olarak kullanmış olduğu çocuklar gösterilebilir.

•  

  İran lideri Şah Rıza Pehlevi döneminde ülkede başlayan hoşnutsuzlukların sebep olduğu toplumsal olayların kontrolden çıkması sonucu, 1979 Ocak ayı ortalarında Şah ve diğer üst düzey yöneticiler ülkeyi terk etmiş, idareyi geçici bir hükümete bırakmış ve ülkede belirsizlik, çok başlılık ve toplumsal bölünme baş göstermişti. Yönetim boşluğu, 1 Şubat 1979’da Humeyni’nin sürgünde olduğu Fransa’dan uçakla İran’a gelmesiyle son bulmuş ve bu andan itibaren Humeyni, İran’ın yeni lideri olmuştu. Bu bölünme ve iç kargaşa ortamından faydalanmak isteyen Irak lideri Saddam Hüseyin, 1980 yılında, İran’ın petrol sahalarını ele geçirmek maksadıyla, ordusunu 400 km.lik bir cephede İran’a taarruz ettirdi. Humeyni’nin “Allah’ın bir lütfu” olarak nitelendirdiği bu saldırı, İran halkının Humeyni’nin liderliğinde birleşmesini sağladı.  

•  

  Savaşın ilk yılında, Irak ordusunun taarruzları başarıyla gelişerek Hürremşehir dahil bir çok İran toprağı ele geçirildi. 1981 yılında, İran karşı taarruzu başladı ve ağır gelişmesine rağmen kaybedilen İran toprakları 1982 yılında tekrar ele geçirildi. İran ordusunun artık savaşın bitirilmesi yönündeki ısrarlarına rağmen Humeyni “savaşa devam” kararı verdi. Yeni askerî strateji; Irak hatlarına hiçbir askerî desteği olmayan insan dalgalarıyla yapılacak taarruzlarla savunma mevzilerinin kırılması esasına dayanıyordu. Bu taarruzları yapacak olanlar intihar birlikleriydi ve bu görev için İran’ın insan sayısı yeterliydi. Önemli olan bu birliklerde görev yapacak kendini ölüme  hazır hisseden askerleri bulmaktı.

•  

  Pasdaran, bu ihtiyacı henüz okullarda  öğrenci olan 12-15 yaş grubundaki, Kerbelâ Olayını mistik bir hava ile anlatarak motive ettiği çocuklardan karşılıyordu. Bu çocuklar, önce kahraman ve daha sonra da şehit olmaları için teşvik ediliyordu ve intihar birliklerine girmeyi kabul etmeyenler korkak, aileleri ise gerçek müslüman olmamakla suçlanıyordu. Şehitliği kabul eden çocukların ailelerine bir aylık işçi maaşına eşit olan 6000 tümen para veriliyordu ve kısa ancak yoğun bir eğitime alınıyorlardı.

•  

  Eğitimin sonunda, bu çocuklar zalim Iraklılara ve onların “şeytani” liderleri Saddam Hüseyin’i yok etmek üzere, boyunlarında cennetin kapısını açmak üzere kullanacakları  temsili anahtar ve sırtlarında “İmam Humeyni bana cennete girmek için özel izin verdi” yazılı gömlekler olduğu halde taarruz mevzilerine gönderiliyorlardı.

•  

  Taarruz başladığında ön sıralardakilerin tamamı hücum emriyle çekinmeden girdikleri mayın tarlalarındaki mayınların patlamasıyla hemen ölüyor ve geriden gelenler onların üzerine basarak ileriye doğru koşuyorlardı. Iraklıların mayınların patlamasıyla çıkan toz bulutunun içerisine yoğun bir şekilde açtığı makineli tüfek ateşleriyle geriden gelenlerin neredeyse tamamının ölmesiyle intihar taarruzu sona eriyordu ve hemen arkalarından ilerleyen İran tank ve piyade birliklerinin “temizlenmiş” mayın tarlalarından taarruzu başlıyordu.¹³ 

     Ülkemizde ise özellikle İBDA-C ve Hizbullah terör örgütü, dini kisve altında çocukları kendi emelleri doğrultusunda istismar etmektedir. PKK terör örgütüne baktığımızda ise, özellikle Kürt vatandaşların hakkını arama, eşitsizlik ve yoksulluk bahaneleriyle çocuklar örgüte dahil ettiği görülmektedir.

     Bunun haricinde ülkemizde yıllardan beri devam eden farklı kimlik, din ve kültürlere karşı tahammülsüzlük de ideolojik sebepler içerisine girmektedir. Devletin yıllardan beri azınlık karşıtı politikalarla¹⁴, Türk-Kürt ve Müslüman-Gayrimüslim halk arasındaki uçurumu artırması da şiddete yönelik eğilimi artırmaktadır. Milliyetçi seçkinlerimiz kendi etnik ve dini kimlikleri doğrultusunda vatandaşlığın inşasına¹⁵ çalışmışlardır. Bunun en bilinen örneği ise ülkemizdeki ülkücü gençliğin fikir babalarından olan Nihal Atsız’ ın oğluna yazdığı şu mektupta göze çarpmaktadır: 

     Yağmur Oğlum!

•  

  Bugün tam bir buçuk yaşındasın. Vasiyetnameyi bitirdim, kapatıyorum. Sana bir resmimi yadigâr olarak bırakıyorum. Öğütlerimi tut, iyi bir Türk ol. Komünizm bize düşman bir meslektir. Bunu iyi belle. Yahudiler bütün milletlerin gizli düşmanıdır. Ruslar, Çinliler, Acemler, Yunanlılar tarihi düşmanlarımızdır. Bulgarlar, Almanlar, İtalyanlar, İngilizler, Fransızlar, Araplar, Sırplar, Hırvatlar, İspanyollar, Portekizliler, Romenler yeni düşmanlarımızdır. Japonlar, Afganlılar ve Amerikalılar yarın ki düşmanlarımızdır. Ermeniler, Kürtler, Çerkezler, Abazalar, Boşnaklar, Arnavutlar, Pomaklar, Lazlar, Lezgiler, Gürcüler, Çeçenler içer(de)ki düşmanlarımızdır. Bu kadar çok düşmanla çarpışmak için iyi hazırlanmalı.

     Tanrı yardımcın olsun!¹⁶ 

     Mektubun yazarı, günümüz itibariyle 14-18 yaş arası gençlerimizin en çok okuduğu yazarlar arasında kendine yer bulmuştur. Milliyetçilik düşüncesinin en üst noktası olan faşizmin ayak seslerinin duyulduğu bu satırlar, birçok gencimizde sağlıklı düşünmenin önünü kapatmakta ve Türk-Müslüman dışındakilere karşı nefreti körüklemektedir.  

        2- Teknolojik sebepler (medyanın ve internetin etkisi)

     İnternet; pek çok yararlı bilgi ve faaliyetlerinin yanı sıra, şiddeti, terörü, ayrımcılığı, nefreti ve bu yöndeki çeşitli tehlikeleri de beraberinde getirebilmektir. Genel olarak denetim ve gözetimden uzak olan İnternet, çocukları ve gençleri etkilemeye devam etmektedir. İnternet bu haliyle, özellikle çocuklar ve gençler için, tehlikeli ve kontrolsüz bir kapı hükmündedir.¹⁷ Bugün için binlerce site, bomba, silah yapımı ve kullanımı konusunda eğitim imkânı sunmaktadır.¹⁸ Pek çok uzman, İnsanın doğasına ait nefret ve saldırganlık hislerinin davranışa dökülmesinde sosyal öğrenmelerin ve dış etkenlerin etkili olduğunu savunmaktadır.¹⁹ Günümüzde, dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan kavgalar, işkence olayları, savaş suçlularının infazı veya terör örgütlerince yapılan infazlar gibi olayların görüntülerinin İnternette kolay bir şekilde yayınlanabilmesi ve bu sitelerin en çok ziyaret edilen İnternet siteleri arasında yer alması kaygı verici bir duruma gelmiştir. Bu konuda, ABD’nin 11 Eylül saldırıları sonrası Irak’ta başlattığı askeri müdahaleden sonra, El-kaide terör örgütü tarafından esir alınan Amerikan askerlerinin öldürülmesi ve infaz görüntülerinin İnternet aracılığıyla tüm dünyaya yayınlanması örnek olarak verilebilir.

     Ayrıca çocuklarımızın saatlerce bilgisayar başında savaş oyunları oynadığını hesap edersek, durumun vahametini daha iyi kavrayabiliriz. Bu tip oyunların askerlere belli bir amaçla bilinçli olarak izlettirilmesi ve oynattırılması yararlı olabilir. Ancak, aynı kurguya sahip oyunların sivil insanlar, çocuklar ve gençler tarafından da oynanması hiçbir gerekçeyle açıklanamaz. Savaş ve kavga kurgularıyla dolu bu oyunlar anne-babanın şefkat ve sevgiyle kucaklayamadığı çocuk ve gençleri etkisi altına almakta, onları her gün bilgisayar başına hapsetmektedir. Bu oyunlar aracılığıyla bazen Amerikan askeri rolüne girip terörist avına, bazen terörist rolüne girip asker avına çıkılmaktadır. Counter-Strike ve GTA, kavga ve savaş kültürüne dayalı oyunlardan şu an için en popüler olanlarıdır. ²⁰

     Günümüzde terör örgütleri, kitlelerin dikkatini çekebilme, güvenini kazanabilme, umut ve beklentileriyle ilgili alternatif sunabilme ve bu yollarla onları harekete geçmeye hazır hale getirme gibi faaliyetlerin yürütülmesinde İnterneti kullanmaktadırlar.²¹ Ayrıca bu konuda, gereken önlemlerin alınmaması ve toplumsal duyarlılığın oluşmaması halinde İnternet erişimi yapan her çocuk veya genç için, terör örgütlerinin faaliyetlerine sempati duyma, onları destekleme ve İnternetten yardım etme (site kırma, bilişim suçu işleme gibi) suç işleme gibi olumsuzluklar söz konusudur.

     Yrd. Doç. Dr. Sevim Cesur ve Yrd. Doç. Dr. Oya Paker’in 2007 yılında yurdun çeşitli bölgelerinden 452 çocuk üzerinde, “çocukların TV programı tercihleri” konulu araştırmanın²² sonuçlarına bakacak olursak; 

•  
       Çocuklar TV’de En Çok Neyi Seyretmekten Hoslanıyor?

•  
  •  

    çizgi film			412	90,7
    belgesel			23	5,1
    dizi			15	3,3
    spor			1	0,2
    haber			1	0,2
    cevapsız			2	4.0
    toplam			452	100

Tabloda da görüldüğü gibi çizgi film çocukların tercihlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Genel karakteri şiddet içeren çizgi filmler (tom ve jerry, he-man, Ninja kaplumbağalar vs.) öğrenme çağındaki genç beyinleri kolaylıkla dejenere edebilmekte ve zamanla tutkuya dönüşebilmektedirler. Çizgi filmlerin ne kadar masumluk derecesi konusunda Kemal Reisoğlu şu yorumu yapmaktadır:

•  

  Çizgi filmlerde de şiddet var. Hiç ihtimal vermesek bile, Tom ve Jerry’den tutun He-Man’e kadar onca çizgi film masumiyet ve komiklik perdesi arkasında şiddeti sergiliyor. Tom ve Jerry’i düşünelim. Tek bir bölümünde bile baştan sona kedinin fareyi öldürmeye çalıştığı, farenin de binbir kurnazlıkla onu altetmeye çalıştığı bu çizgi film çocuklara ne veriyor? Onlara şiddetin pek de eğlenceli bir şey olduğunu öğretmiyor mu? Kaldı ki Tom ve Jerry karakterleri o kadar şirin çizilmişler ve birbirlerine reva gördükleri zulümler o kadar komik ki. Kimsenin aklına bu yaratıkların habire anlamsız bir öldürme, cinayet ve katil çabası içinde olduğu gelmiyor. ²³ 

Gazi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Görme Engellilerin Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Ataman ise çizgi filmlerin şiddet içerikli yönü ile ilgili şöyle demektedir:

•  

  Okul öncesi dönemde çocuk, çizgi filmlerle, karton karakterleri izleyerek şiddeti izlemektedir. Bugs Bunny, Kayotee, Disney karakterlerinin çoğu, Örümcek adam, gibi hayali kahramanlar her maceralarında, şiddeti uygulamakta ancak hepsinden kurtulmakta ve yeni maceralara atılmaktadırlar. Çocuklar, oyunlarında bu kahramanları taklit etmekte onlara benzemeye çalışmaktadırlar.²⁴ 

Sonuç olarak, çizgi filmlerdeki şiddet unsuru çocuklar ve gençlerde onarılması zor hasarlar meydana getirmektedirler.  

    3- Sosyo-Ekonomik Dengesizliklerden doğan sebepler

     Ekonomik dengesizliklerin terör için nasıl elverişli bir ortam yarattığına dair en güzel örnek Kanada’nın doğusunda bulunan Quebec eyaletidir. Bu bölge yeterince sanayileşemediği için gelir dağılımı çok düşük olmuş ve bu durum huzursuzluklara yol açtığı için halk teröre başvurmuştur.²⁵ Bu örnekten yola çıkarak ülkemizde de PKK terör örgütü doğudaki vatandaşlarımızı çeşitli propagandalarla kışkırtmaktadır.

     Türkiye’deki geleneksel aile yapısına baktığımızda ataerkil bir toplumun ön plana çıktığını görmekteyiz ve özellikle kırsal kesimde babanın aile üzerindeki etkisi açık bir şekilde gözükmektedir. Çocukların babalarının yanında rahat hareket edememesi, amiyane tabirle put gibi durması bunun sonucudur.²⁶ Mutlakçı görüşe sahip, otoriter, taviz vermeyen ve katı inançla çalışan²⁷ babanın yaptığı bazı uygulamalar çocuk ve gençler üzerinde ters tepki uyandırabilmekte ve bu yüzden kişiler, şahsiyetlerini ispatlamak için terör örgütlerine kayabilmektedir. Ayrıca sürekli olarak ailesinden şiddet gören çocuklar, iyi bir aile eğitimi almayan çocuklar, anne ve babası ayrı yaşayan ya da boşanmış olan çocuklar ile anne ve babası vefat eden yani bir anlamda açıkta kalan sahipsiz çocuklar da terör örgütleri tarafından kolayca istismar edilmektedir. Çocuğun arkadaş çevresinin, çocuğun suça bulaşmasına nasıl etki ettiği konusu ise terörden çok diğer suçlarda(hırsızlık, tecavüz, gasp vb.) görülmektedir. Ayrıca Başbakanlığın 2008 yılında çıkardığı kayıp çocuklar raporunda, kayıp çocukların çetelerin ve terör örgütlerinin kıskacında olduğu gerçeğini ortaya koydu. Raporda, bazı çete ve terör örgütlerinin, kayıp çocukları kullanmak istediğine vurgu yapılarak, “Bu çete ve örgütler çocuk yaştaki insanları kandırarak örgüte kazandırmak için büyük çaba içerisindedirler. Türkiye gibi yıllardır terörle uğraşan bir ülke için sorun bu açıdan da önem taşımaktadır. Bu şekilde teröre bulaşan çocuk sayısı toplamının yüksek olduğu iddia edilmektedir”²⁸ ifadesi yer almıştır.

      Devletlerin ekonomik, sosyal veya siyasal bazı yaptırımları nedeniyle çevrelerini terk etmek zorunda kalan, zorunlu göçün çocuklar üzerinde yaşattığı travmalar da onların kolayca terör örgütlerinin kucağına düşmesine sebep olmaktadır. Zorunlu göçe maruz kalan “Birçok ailede (%40) ailenin geçimini onlu yaşlardaki çocuklar sağlamaktadırlar. Okul yaşlarında olan çocukların (%65) tam ya da yarı zamanlı işlerde çalışması eğitimlerini doğrudan etkilemektedir. Bir kısmı (%20) çalıştıkları, İstanbul’da kayıtlı olmadıkları (%15) ya da aileleri okul masraflarını karşılayamadığı (%30) için okula gidememektedirler. Aile reislerinin %60’ı daha önce çocuklarını okula gönderebiliyorken göçten sonra ekonomik koşullar yüzünden gönderemediklerini, %80’i en önemli sorunlarından birinin çocuklarının eğitimi olduğunu belirtmektedir.”²⁹ Eğitimini sağlıklı bir şekilde alamayan çocuklara, terör örgütleri kendi ideolojik eğitimlerini çok rahat verebilmektedir. Zaten ülkemizde illere göre suç oranlarına bakıldığında en çok göze çarpan 3 il çıkmaktadır. Bunlar Adana, Mersin ve İstanbul’dur. Bu illerin şöyle bir özelliği vardır: 1993-94 yıllarında devletin uygulamış olduğu zorunlu göç politikası sonucu günümüze kadar yüz binlerce doğulu vatandaşımız bu illere göç etmiştir ve bu şehirlere uyum sağlayamadıklarından dolayı bir çok suçun faili olmuşlardır. Doksanlı yıllarda Türkiye’de göç hareketlerinde önemli değişiklikler olmuş, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nden batıya ve şehir merkezlerine doğru zorunlu iç göç yaşanmıştır. Çeşitli kaynaklara göre 4000’in üzerinde köy, güvenlik gerekçeleri veya çatışmalar nedeniyle boşaltılmış, yaklaşık 2.5 milyon insan göç etmek zorunda kalmıştır.³⁰ Sonuç olarak zorunlu göç yaşayan erkek, kadın ve çocukların önemli ekonomik, toplumsal ve politik sorunları olmakla birlikte aile yapısı da değişmekte, uyum güçlükleri ortaya çıkmaktadır. 
 

     Çocuğun terör örgütlerine katılması ve örgütler tarafından kullanılmasına yol açan sebepler yukarıda 3 ana sebep altında incelenmiştir. Bu üç sebebe baktığımızda daha çok çocuğun kendisinden, ailesinden veya bir ülkenin izlemiş olduğu politikalardan dolayı ortaya çıkan bir durum söz konusudur. Fakat bunun yanında son yıllarda bazı terör örgütlerinin eylemlerinde çocukları özellikle kullanmakta olduğuna şahit olmaktayız. Bunun belli başlı sebepleri ise;

• Çocukların ceza ehliyetinin olmaması veya az olması
• Çocukların kandırılmasının kolay olması
• Çocuğu üzerinde şüphe oluşmaması.Mesela bir bomba eyleminde çocuk üzerinde bomba ile bir yere girse kimse ondan şüphelenmez.
• Terör örgütleri, Güvenlik güçlerinin çocuklara karışmayacağını bildiği için onları maşa olarak kullanır.
• Eğer güvenlik güçleri çocuklara şiddet uygularsa bunun iki türlü zararı olur. Birincisi örgüt, çocuklara güvenlik güçlerini “zalim, despot” göstererek sempatizan kazanmış olur. İkincisi ise devleti temsil eden güvenlik güçleri çocuklara karşı şiddet uygulayıp, zor kullanarak halk nazarında meşruiyetini kaybedebilir. Böylelikle terör örgütleri çocukları bir propaganda aracı olarak kullanmış olur.³¹
• Örgüt kendi tabanına “çocuklarımız da dahil tüm halk el eleyiz” mesajı vermek istediği için
• PKK örneğinden yola çıkarak zayıflamakta olduğunun farkında olduğu için dimdik ayaktayız mesajı vermek ister.
• Terör örgütleri gücünü vahşetten, kandan ve ölü üzerinden propagandadan aldığı için eylemlerinde çocukları kullanarak daha fazla ses getirmek ister.
• Eylemlerinde çocukları kullanarak kendi orta yaş tabanına moral ve ders vermeye çalışır. Yani ” örgüt için çocuklar dahi bu kadar yürekli iken, sizler….” tarzında hatırlatmalarda bulunur.
• Örgütlerin, Hasan Sabbah’ın yaptığı gibi, çocukluktan militan yetiştirme arzusu³² gibi sebeplerle çocuklar terör örgütleri için birer cazibe merkezleri haline gelmiştir.

Çocukluk bir insanın yaşamında en kritik süreçlerden birisidir ve bunu bilen terör örgütleri, özellikle 12-17 yaş arası gençlerin psikolojik özelliklerini kullanarak örgütlerine çekmekte ve beyinlerini ideolojileri doğrultusunda yıkayarak her türlü eylemde kullanmaktadırlar. Bir örgüte farkında olmadan çekilen bir genç, pişman olup da örgütten ayrılmak istediğinde ise tehdit ve baskılar sonucunda bir daha o örgütten çıkamamaktadır. Terör örgütlerinin elinde yaşamlarını yitiren çocuklarımızın ve gençlerimizin terör örgütlerinin eline düşmemeleri için ailelere, devletlere, vatandaşlara, medyaya ve çocuğun bizzat kendisine çok önemli görevler düşmektedir. 2. Abdülhamid’in belirttiği gibi topyekun bir kalkınmanın altına girmeliyiz.³³ Sosyal, siyasal, ekonomik ve en önemlisi kültürel dönüşümü gerçekleştirmemiz gerekir.³⁴ 
 
 
 

KAYNAKÇA 

   Kitaplar

1. Gümüşoğlu, Firdevs, Bağlam yay, 2006, İstanbul
2. Dönmezer, SULHİ, Kriminoloji, Filiz kitabevi, 1984, İstanbul
3. Türk Ceza Kanunu, madde 6
4. Yücel, MUSTAFA, Kriminoloji, Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı Yayınları, 1986
5. Altuğ YILMAZ, Terörün Anatomisi, Altın Kitaplar yay, 1995
6. Oxford, Ansiklopedik Sözlük (İngilizce-Türkçe), 1990, C.4 (sabah gazetesi armağanı)
7. Zafer HAMİDE, Sosyolojik Boyutuyla  Terörizm, Betaş yay, 1999, İstanbul
8. Bal, İHSAN, Alacakaranlıkta Terörle Mücadele, Usak yay, 2006, Ankara
9. Aktar, AYHAN, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İletişim yay, 2000, İstanbul
10. TUNCER, Nilüfer, ‘Çocuk ve İnternet Kullanımı’, Yayınlanmamış Makalesi, 2003
11. YAMAÇ, Fatih, “Siber Terörizm Denemeleri-1”, Hatay Polis Dergisi, Sayı.6, 2003
12. AYHAN, İnci, “Şiddet Doğadan Değil”, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı.466, Eylül
13. ERDOĞAN, Davut, “Terörle Mücadelede Halkla İlişkiler ve Propagandanın Yeri ve Önemi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1999
14. Toker, METİN, “Anarşistler Karşısında Demokrasi-Kanada Denemesi”, Milliyet, 23 Ağustos 1971
15. Yasa, İBRAHİM, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Temel Sorunları, TODAİE Yay, Ankara, 1973
16. Aker,TAMER, Ayata, BİLGİN, Özeren, MELİH, Buran, BEHİCE, Bay, AYŞENUR, Zorunlu İç Göç: Ruhsal ve Toplumsal Sonuçları Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002
17. İnsan Hakları Vakfı Raporu. İHV Yayını, 1995.
18. Batmaca, EMRAH, “Terörün Soğuk Yüzü” makalesi,2003, Çağın Polisi Dergisinde yayınlanmıştır.
19. Bartol, WlLADİMİR, Alamut, Yurt yay, 2008
20. Necati Alkan, Gençlik ve Terörizm, Ankara, TEMUH Yayınları, 2002
21. Dilmaç, Sabri, Terörizm Sorunu ve Türkiye, EGM İDB yay, 1997
22. Heper, Metin, Devlet ve Kürtler, Doğan yay, 2008, İstanbul
23. Der. Alkan, Mehmet Ö., Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, cilt 1, Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası, İletişim yay,2001

Web adresleri

1. www.kriminoloji.com/Krminolojide%20Suc.htm – 34k
2. www.kriminoloji.com/Krminolojide%20Suc.htm – 34k
3. http://hakanozalp.blogcu.com/intihar-saldirilari_15501091.html
4. http://www.pakvizyon.com/?p=5
5. “Baba Olarak Korkuyor, Kişi Olarak Seviyorum”, Hürriyet, 6.05.1999
6. www.nuveforum.net/attachments/4876d1215854108-19106-125-pdf
7. http://www.kaizenonline.net/cocuk-gelisimi-ve-egitimi/3690-cizgi-filmler-ne-kadar-masum/
8. www.egitim.com/aile/0652/0652.terorolumvecocuk.asp?BID=06 – 32k

   9- http://gazetehaberleri.wordpress.com/2008/08/05/kayip-cocuklar-teror-orgutu-ve-cetelerin-kiskacinda/