PKK savaşı kazandı ama Barış’ı kaybetti

 Belki biz Türklere ağır gelecek ama… PKK çoktan başarılı oldu. Askerî açıdan yapması gerekeni fazlasıyla gerçekleştirdi. Siyasî taleplerini insan öldürerek gerçekleştiren bu “marxist-leninist işçi partisi” başarılı bir terör örgütü. Kurulduğu günden beri terörize etti bizi, korkuttu. Dava sahibi olduğu bölgeyi destabilize etti, devletin meşruiyetini sarstı. Düzenli bir ordu olarak, tankla topla savaşması gerekmiyordu zaten. Baştan beri asimetrik savaştı bu: Pusu kurdu, kamyon yaktı, işçileri, öğretmenleri öldürdü, siyasetçileri kaçırdı…

 Neticesini de aldı: PKKya çözüm(!) olarak devlet kendi terörünü üretti, besledi, büyüttü. Hem 12 Eylül darbesinden sonra hem de 1990’lı yıllarda… Devlet eliyle uzun yıllar Kürtlere olmadık eziyetler yapıldı. T.C. devletinin silahlı kuvvetleri balyozla sinek avladı, 20 teröristin saklandığı tepeyi ablukaya almak için binlerce asker, tank, top, uçak kullandılar. En beteri ise OHAL (Olağan üstü hal) ile hukuk askıya alındı. Böylece T.C.’nin askeri ve polisi hukuk dışında hareket eden, silahlı çete durumuna düştü. PKK’nın en büyük zaferiydi bu: T.C.’nin otoritesini yine T.C.’nin enerjisini kullanarak yıkmak. Ama hiç bir netice alamadı. Neden? 

Bir an Türkiye’yi kenara koyun, bağımsızlık savaşlarına ve/veya etnik terör yaşanan başka ülkelere bakın. PKK’dan çok daha “başarısız” olmuş yani çok daha az insan öldürmüş örgütlere: ETA (Bask), IRA (Kuzey İrlanda). Bu örgütlerin 10 yılda öldürdüğü kadar insanı PKK bazen bir ayda öldürüyor. Fransa’nın Korsika adasında faaliyet gösteren FLNC’nin öldürdüğü insan sayısını araştırın. Hayret edeceksiniz. Bu kadar az insan öldürmelerine rağmen (/sayesinde) bu terör örgütlerinin elde ettikleri siyasî haklara bakın. Daha çok hayret edeceksiniz.

 “Bizim” PKK ise bir türlü siyasî hedeflerine ulaşamıyor. Ne özerklik, ne statü, ne uluslararası bir saygınlık. Çünkü savaşı kazanmasına rağmen Barış’ı kaybetti PKK. Bir başka deyişle müstakbel bir barışın getireceği sorunları çözme kapasitesi yok. Kürtler bile güvenmiyor PKK’ya. Nedir mesele? 

Terörist mi yoksa direnişçi gerilla mı?

Öncelikle “terörist” kelimesinin göreceli olduğunu hatırlatalım. Meselâ ABD’nin kuruluş yıllarında Londra’ya karşı bağımsızlık mücadelesi veren Amerikalılar “terörist” idi. Şimdi Irak’ı işgal eden Amerikalıların dilinde direnişçi Iraklılar “terörist”. Müslümanlar için ise “mücahid”. Fransızlar Nazilere karşı savaşırken Almanlar onlara “terörist” diyordu. Fransız işgali altındaki Cezayirli direnişçiler de “terörist” damgası yemişti. Aynı ikilem Osmanlıya karşı savaşan Sırp, Bulgar veya Yunan çeteleri için yaşandı. Bu ülkelerin resmî tarihlerine göre “kahraman halk savaşçıları zalim Osmanlıya kafa tuttu”. Bizim resmî tarihimize ve ders kitaplarımıza göre ise bunlar hâlâ “dış güçlere alet olmuş başarılı birer terörist”. Etyen Mahçupyan’ın da haklı olarak sorguladığı gibi:

“… Kürt siyaseti de PKK’nın sürekliliği üzerinden bakıldığında çoktan ilk evrelerini geçmiş bir hareketi ifade ediyor. Yaklaşık otuz yılın ardından ve onca baskıya karşın bugün Meclis’te grubu olan, yaklaşık yüz belediye başkanlığına ve birçok sivil toplum kuruluşuna sahip, kendi medyasını ve ticaret ağını kurmuş, toplumsal mobilizasyon konusunda fazlasıyla deneyim kazanmış bir PKK gerçeği ile karşı karşıyayız. Mantıksal olarak bu hareketin şimdi Kürtlerin haklarını birkaç koldan adım adım elde etmek üzere tutarlı bir strateji izlemesi ve bu stratejiyi bütün dünyaya ‘meşru’ olarak kabul ettirmesi beklenirdi. Şiddeti (belki) bir ‘acil tedbir’ olarak kenarda tuttuğunu beyan ederken, zamanın ruhuna uygun olarak, örneğin sivil itaatsizliklerle sivil toplum etkinliklerini parlamenter mücadeleye destek kılması doğal olurdu. Çünkü böyle bir tutumun hem bütün dünyadan destek alacağı hem de buna Türkiye’de hiçbir hükümetin ‘meşru’ görülen bir biçimde direnemeyeceği açık…  Ama öyle olmadı ve olmuyor. Kürt siyaseti hâlâ ilk günündeki siyasi çiğliği taşıyor. Bunca deneyim ve acı bu hareketi hiç olgunlaştırmamış gözüküyor. Kurumsal yapı ‘ideolojik aşiretçiliği’ aşan bir kültür üretememiş durumda. PKK’nın karar mekanizması hâlâ kurum içi siyasetin iktidar imkânlarıyla ve bunun uzantısı olan ‘kontrol dışı’ sokak militanlığı ile belirleniyor. Kürt siyasetinin bu otuz yıl boyunca Türkiye’ye ve doğrudan Kürt toplumuna yönelik bir entelektüel etkisi, herhangi bir vizyon katkısı bile olmadı…”

İşte PKK bu etiket savaşını aşıp Kürtlerin ve dünyanın gözünde meşru bir direniş hareketine dönüşemiyor. Bu kilitlenme durumunun temel sebeplerinden biri elbette geride bıraktığı 40 bin civarındaki ceset. Fakat çok şiddetli, çok saldırgan olmasından daha büyük bir fren var PKK’nın önünde: T.C. derin devletiyle olan kan bağı. Meselâ Güneydoğu’da yıllarca Genelkurmay’ın kadrolu tercümanı olarak görev yapan Yıldırım Beğler, 2009 yılında Cihan Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada; Gaffar Okkan suikastini gerçekleştiren özel kuvvetlere bağlı C timinin Malatya’da düşen CASA tipi uçakta bulunduğunu öne sürmüştü. Norveç’in başkenti Oslo’ya iki saat uzaklıktaki bir köyde siyasi mülteci olarak yaşayan Beğler, dönemin Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan’ı Hizbullah’ın değil, Özel Kuvvetler’e bağlı bir ekibin öldürdüğünü iddia etmişti. Okkan’ı Özel Kuvvetler’e bağlı C timinin katlettiğini, olay günü bu timdeki askerleri PKK kıyafetiyle gördüğünü öne süren Beğler, kendisinin de bir dönem C timinde görev aldığını savunmuştu. Beğler, suikastı gerçekleştiren ‘C- timinin bindirildiği uçağın Malatya’da düşmesiyle bu ekibin ortadan kaldırıldığını öne sürmüştü.

Kuruluşundan itibaren Türk derin devletiyle birlikte “çalışan” bir Kürt örgütü PKK. Ama Kürtlere şekil vermeye çalışan, meselâ onların dindarlığından rahatsız olan bir örgüt.

PKK’nın Kürtlere ihtiyacı kalmadı

Terör ve Kürt meselesini konuşurken gözden kaçan bir nokta bu: PKK’nın artık etnik veya bölgesel bir aidiyet duygusuna ihtiyacı yok. PKK kendi yaşamı için gerekli olan eko-sistemi kurmuş vaziyette. Bütün Kürtler PKK’ya sırt çevirse bile örgüt ayakta kalabilir:

“… Bir terör örgütü siyasî hedeflerine hemen ulaş(a)mazsa “holdingleşir” ve adi suçlar işleyen fuhuş, uyuşturucu vb mafyalarla organik bağlar kurar. (Bkz. Kurtuluş savaşı kazanmanın zararları) Fransa’da Korsika Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNC) bu yola girmiştir. Korsika adasında arazi mafyasından “izin almadan” bir otel inşa etmek imkânsızdır meselâ. Resmen Fransız toprağıdır ama devletin söz geçiremediği bir coğrafyadır. İtalyan mafyası “Cosa Nostra” da bir halk direnişi olarak başlamıştır. Sicilya’nın İtalya’ya bağlandığı 1861 yılından itibaren getirilen ağır vergiler karşısında örgütlenmiştir halk. “Onorata societa” (şerefli insanlar cemiyeti) böyle doğmuştur. Omerta, umiltà… kurumsallaşan direnişin “değerleri” sayesinde zalim devlete kafa tutulmuştur. Bugün ise İtalya’da devleti bile ele geçirmiş, masum halkı katleden adi bir suç örgütünden başka bir şey degildir Mafya.

Genelde bütün halk direnişleri büyük miktarda paraya acil olarak ihtiyaç duyarlar. Üstelik banka vb normal para kanallarını kullanamazlar. Bu sebeple kaçakçılık, haraç vb yollara başvururlar. Ama örgüt küçük ve eylemleri az ise para kaynaklarına olan bağımlılığı da sınırlı kalır. Halk direnişi “halktan” kopmaz, bir “holding” haline gelmez. ETA, IRA vb böyledir. PKK ise holdingleşmiştir. para kaynakları bakımından da Avrupalı terör örgütlerine kıyasla çok daha “dal budak sarmış” bir ekiptir. Yani Kürtler PKK’ya tamamen sırt çevirse bile PKK ayakta kalabilir. Bir avantaj gibi görünen bu durum aslında PKK’nın ölüm fermanıdır. PKK “bana dokunmayan yılanla yatağa bile girerim” noktasına gelmiş, Kürt katili Esad ile ittifak yapmıştır.” (bkz. PKK’nın sonu ETA gibi olmayacak malesef … çünkü Kürtler PKK’ya tamamen sırt çevirse bile PKK ayakta kalabilir)

Evet, PKK / KCK / BDP ekibi davasızlıktan muzdarib. Bu sebeple tarif edemedikleri yapay davaların peşine düştüler: Statü, özerklik… Oysa Kürtlerin gerçek sorunları vardı: Anadilde eğitim, anadilde yargılanma, OHAL zamanında zorla göç ettirilenlerin tazmin edilmesi,… Fakat hayır, Kürtlerin hayatını kolaylaştıracak hiç bir şey PKK / KCK / BDP ekibinin ilgisini çekmedi, varsa yoksa statü ve özerklik:

“… Kürtleri bilmiyorum ama BDP’ye bir “özerklik” lâzım. Adı ister özerklik olsun isterse statü, bu SOYUT talepler hep aynı krizi ifade ediyor: Meşru olMAma krizi. Bayrak istediler, “sivil itaatsizlik” deyip kendilerinden olMAyan Kürtlerin dükkânlarını yaktılar. 1960 model soğuk savaş taktiklerinde bu kadar ısrar edilmesi bir rastlantı değil. “Biz” ve “Onlar” diye iki takım kurmaları lâzım. Siyasî projesi olmayan, milletvekili seçildiği halde meclise gitmeyen bir ekibin meşru olma arayışı bu. Bir araziyi çitle çevirmek ve/veya bir grup insanı kendi malı gibi işaretlemek, damgalamak istiyor BDP. Ellerinden gelse “Kürtler tek renk üniforma giysin, evlerin kapılarına bir işaret konsun vs” diyecekler. Demokrasi içinde düşünemeyenlerin tipik çaresizliği. BDP’den SOMUT talepler bir türlü gelmiyor. Kürtler için daha fazla hastahane isteyebilirlerdi meselâ. Ya da kültürel alanda ihmal edilen hakların tesisi. Ama BDP’nin çıkarları ile Kürtlerin çıkarları paralel değil. BDP’nin Kürtlere ihtiyacı var ama tersi doğru değil …” (Bkz. Bugün bir özerklik gördüm!)

Davasız ve Kürtsüz bir PKK

Siyasî amaçlar için insan öldürme noktasından yola çıkıp sonunda Kürtler için(?) Kürt öldüren bir örgüt oldu PKK. Zihinlerdeki bu kopuşu sanırım en güzel anlatan olaylardan biri BDP’lilerin cenaze evlerinden kovulması gösteriyor:

“… BDP’li bir heyet, aileye taziye ziyaretinde bulunmak istedi. Ancak bu istek, Faris’in yakınlarını kızdırdı. Aile, BDP’li yöneticilerin de aralarında bulunduğu grubun taziye talebini kabul etmedi. “Çocuğumuzu siz öldürdünüz. Hangi yüzle buraya geliyorsunuz. Sizi burada görmek istemiyoruz.” sözleriyle tepki gösterdi. Bunun üzerine BDP’liler araçlarına binerek Demircan ailesinin evinden ayrılmak zorunda kaldı …” (Avcı, Kaya, Hakkârî, Zaman)

Bundan sonraki gidişi büyük ölçüde Kürtler belirleyecekk sanırım. Mafyalaşan PKK / KCK / BDP ekseninden bağımsız, Kürt ırkçılığı yapmayan siyasî hareketler güçlenecek büyük ihtimalle. Böylesi yapılar AKP’nin elini de zorlayacak, kristalleşen pozisyonları eriteceklerdir. AKP’deki Türk ulusalcıları akılcı Kürt siyasetçiler karşısında güç kaybedeceklerdir. Zira Kürtlerin günlük hayatını kolaylaştıran, doğal haklarını savunan ekipler Türklerden, özellikle dindar kesimden büyük destek alabilir.

Ya PKK ne olacak? Sanırım giderek “polisiye” bir vaka haline dönüşecek ki zaten hiç bir zaman tam mânâsıyla siyasî ola-MA-mış bir hareketten bahsediyoruz. Bir gün Suriye’ye, bir başka gün İsrail’e taşeronluk yapacak, uyuşturucu satacak, insan ticareti yapacak. Uzun sürse de polisin üstesinden gelmesi gereken, siyasî boyutu olmayan şiddet olaylarına dönüşecek PKK eylemleri.

* * *

Önemli not: «PKK… Ters giden nedir? Bundan sonra nereye? » adlı makalede asimetrik savaş, isyan, terörle mücadele konularında teorik açıklamalar yapmış ve çok sayıda kaynak vermiştim. Güncelliğini hâlâ muhafaza eden bu kaynakları burada bir kez daha hatırlatmak isterim:

Türkçe

Tanör, Bülent “Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu” (BDS Yayınları, 1990)
DERDİMAN, R. Cengiz, (2003): Türkiye İdaresinin Hukuksal Yönü ve Yapısı, Alfa Yayınları, Bursa.
GÖZLER, Kemal, (1990): “Olağanüstü Hal Rejimlerinde Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sistemi ve Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerinin Hukuki Rejimi”, Ankara Barosu Dergisi, yıl:47, sayı 4.

İngilizce

Simon C. Smith “General Templer and Counter-Insurgency in Malaya: Hearts and Minds, Intelligence, and Propaganda” in Intelligence and National Security, Vol.16, No.3 (Autumn 2001).

İngiliz ordusu, isyan bastırma taktikleri, Mc Geown Pat, BRITISH COUNTER INSURGENCY STRATEGY

Amerikan ordusu, isyan bastırma kılavuzu tam metin (2006)
Thompson Robert, Defeating Communist Insurgency: Lessons from Malaya and Vietnam (London: Chatto & Windus, 1966),

Galula David, Pacification in Algeria, 1956-1958

Fransızca
Escuadrones de la muerte, Arjantin’deki kontrgerilla harekatı ve Fransız gizli servisinin yardımları, ücretsiz izlenebilir Fransızca belgesel, ispanyolca alt yazı

La Guerre moderne, Roger Trinquier éditions La Table ronde, Paris, 1961.

La guerre et la révolution, Karl Korsch, Ab irato, 2001.

Escadrons de la mort, l’école française, Marie-Monique Robin, éditions La Découverte, Paris, 2004.

Fransa savunma bakanlığı, tarih servisi sitesi 

… Bu konuda e-kitap…

Asimilasyon ile Şiddet Kıskacında Ulusalcı Kürtler (Kitap + Tartışma)

Etnik kökenimiz benliğimizin bir parçası, rengarenk insanlığımızın gerçek bir rengi. Ancak bu renk üzerinden yapılan bir baskı, bu renk “yüzünden” çekilen büyük bir acı sonucu diğer bütün renkler silinebiliyor. Bir başka deyişle IZDIRAPLAR ÜZERİNE YAPAY BİR KİMLİK İNŞA EDİLİYOR. Bir halka yapılabilecek en büyük kötülük bu belki de. Sadece Türk ya da sadece Kürt olmaya mahkûm edilen insanlar giderek insanlıklarını perdeliyorlar. Böylesi halklar ırkçılığa, her türlü şiddet çağrısına kucak açıyorlar. Zira duydukları kin ve nefret onları bıçak gibi bilerken bir yandan da tektipleşiyor, şeyleşiyor. Kürt aydınları kadar Türk aydınlarına da büyük iş düşüyor. İnsan olmadan “Türk” ya da “Kürt” olmanın imkânsızlığını halklarına anlatmak. Okuyacağınız bu kitap aydınların dikkatini tam da bu noktaya çekmek için hazırlandı: Asimilasyon ile şiddet kıskacı içindeki Kürt halkına… Buradan indirebilirsiniz.

Türk milliyetçiliği birleştirir mi yoksa parçalar mı?

İllâ ki bir tutkal/çimento mu gerekiyor? Milliyetçilik tutkalı adil ve müreffeh bir düzene alternatif olabilir mi? Adaletin, hukukun hâkim olmadığı ortamlarda Türklerin kardeşliği ne işe yarar? Belki de Türk Milliyetçiliği diğer milliyetçilikler gibi yok olmaya mahkûm bir söylem. Çünkü var olmak için “ötekine” ihtiyacı var. Ötekileştireceği bir grup bulamazsa kendi içinden “zayıf” bir zümreyi günah keçisi olarak seçiyor. Kürtler, Hıristiyanlar, Eşcinseller, solcular…150 sayfalık bu kitapta Türk Milliyetçiliğini sorguluyoruz. Müslüman ve milliyetçi olunabilir mi? Türkiye’ye faydaları ve zararları nelerdir? Milliyetçiliğin geçmişi ve geleceği, siyasete, barışa, adalete etkisiyle. Buradan indirin.

Türkiye bölünür mü?

“Bebek katili! Vatan haini!…” PKK terörünü lanetliyoruz ama devlet eliyle işlenen suçlara karşı daha bir toleranslıyız. “Kürtler ve Türkler kardeştir” diyenlerin kaçı “sen benim kardeşimsin” demeyi biliyor Zaza, Sorani, Kurmanci dillerinde? Ülkemizin terör sorunu ne PKK ne de Kürt kimliğiyle sınırlanamayacak kadar dallandı, budaklandı. Bazı temel soruları yeniden masaya yatırmak gerekiyor: (*) Kürtler ne istiyor? (*) İspanya ve Kanada etnik ayrılıkçılıkla nasıl mücadele etti? (*) PKK ile mücadelede ne gibi hatalar yapıldı? (*) İslâm ne kadar birleştirici olabilir? Töre cinayetlerinden Kuzey Irak’a terörle ilgili bir çok konuyu ele aldığımız 267 sayfalık bu kitabı ilginize sunuyoruz. Buradan indirin.