Author Archive

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

“… Modern bir bilim olarak sanat tarihi de İslam sanatına kaçınılmaz olarak tüm modern bilimlerin parçalarına ayırma ve tarihsel koşullarına indirgeme biçimindeki katıksız analitik bir biçimde yaklaşır. Bir sanatta zaman-ötesi ne varsa- ve İslam’da olduğu gibi her zaman zaman-ötesi unsurlar barındıran bir kutsal sanatta- böyle bir yöntemin dışında kalır. Şöyle bir itiraz yapılabilir; bütün sanatlar […]

Türk Aydını Kimdir? »

  … Bu konuda okumak için… Aydın kimdir? Muhafaza’nın ve Değişim’in kimyası  “Aydın konusu gerçekten sorunlu görülüyor. Her ideoloji, her grup kendi liderini, kahramanını aydını ilan ediyor çünkü. Tam da bu sebeple tanımından önce başka bir sıfata daha ihtiyaç duyuluyor: Reformist aydın, muhafazakaraydın, Kürt aydını, Türk aydını, vs.. […] Kısacası “aydın olmak” hem toprak(toplum) hem […]

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

“… İslam sanatı psikolojik sorunlarla ilgilenmek yerine yalnızca bütün zamanlar için geçerli unsurları barındırır. İslam sanatında geometrik süslemenin olağanüstü gelişmesinin nedeni de budur. Bu gelişmeyi imge yasağının başka türden bir sanatla doldurulması gereken bir boşluk yaratmasına dayanarak açıklama girişimleri olmuştur. Ama bu inandırıcı olmaktan uzaktır; arabest imgenin karşılığı değildir, arabesk imgelerin zıddı ve tasviri sanatların […]

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

“… Bütün İslam sanatlarını gözden geçirmek bizi konumuzdan çok uzaklaştıracağından, görsel sanatların iki zıt kutbunu ele almakla yetinelim: mimari ve yazı sanatı. İkincisi bu anlamda bütün sanatlar içinde en özgür durumdayken, birincisi maddi çevreyle en fazla koşullanmış sanat türüdür. Yazı sanatı, yine de, mektupların kendine özgü biçimi, oranlamalar, ritmin sürekliliği ve tarzın seçimi bakımından sıkı […]

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

“… Peygamber şöyle der: “Allah her şeyin tekâmülünü takdir etti.” ‘Biz bunu ‘güzellliğe’ diye de çevirebiliriz (innallahe ketebe’l-ihsane alâ külli şey). Bir şeyin mükemmelliği ya da güzelliği Allah’ı yüceltmesinde yatar; diğer bir deyişle, ilahi bir niteliği yansıttığı oranda bir şey güzel ya da mükemmeldir. O şeyin Allah’ın aynası olduğunu bilmediğimiz sürece hiçbir şeyin mükemmelliğini fark […]

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

“… Başlangıçta İslam’ın sanata ihtiyacı yoktu; hiç bir din dünyaya ayak bastığında sanatla ilgilenmez. Görsel ve işitsel biçimlerden oluşmuş koruyucu bir çerçeve ihtiyacı, tıpkı indirilen Kitap hakkında geniş yorumlar ihtiyacı gibi, sonradan gelir. Buna rağmen, bir dinin her gerçek ifadesi orijinal tezahüründe gizli bir olasılık biçiminde zaten vardır. İslam sanatı temel olarak, Tevhid’den, yani, İlahi Birlik’in tefekküründen […]

Amerika medenidir, sen gitmezsen o gelir! »

  … Bu konuda okumak için… Müslüman’ın Zaman’la imtihanı Sunuş: Müslümanlar dünyanın toplam nüfusunun %20’sini teşkil ediyorlar ama gerçek anlamda bir birlik yok. Askerî tehditler karşısında birleşmek şöyle dursun birbiriyle savaş halinde olan Müslüman ülkeler var. Dünya ekonomisinin sadece %2-%3′lük bir kısmını üretebilen İslâm ülkeleri Avrupa Birliği gibi tek bir devlet olsalardı Gayrı Safi Millî […]

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

“… ‘İslam putkırıcılığı’ yerine, ‘İslam benzemesizliği’ demeyi tercih ediyoruz, çünkü İslam’da putların yokluğu yalnızca olumsuz değil, olumlu bir rol oynar. En azından dini sahada insan merkezli imgeleri dışlayarak, İslam sanatı, insana tam olarak kendisi olma uğraşında yardım etmektedir. Ruhunu dışa yansıtmak yerine, Allah’ın hem halifesi hem de kulu olduğu kendi ontolojik merkezinde kalır. Bir bütün […]

Hayvan görür, İnsan okur. »

… İslam, sanat ve inanç  ilişkisi üzerine okumak için… Soyut Sanat Müslümanın Yitik Malıdır Afganistan’daki bir medreseyi, Bosna’daki bir camiyi, Hindistan’daki Taj Mahal’i görsel olarak islâmî yapan nedir hiç düşündünüz mü? Anadolu kilimlerini, İran halılarını, Fas’taki gümüş takıları, Endülüs’teki sarayları birleştiren ortak unsur nedir? Müslüman olmayan bir insan bile kolaylıkla“bunlar İslâm sanatıdır” diyebilir. Sanat tarihi konusunda […]

Aklın Aynası / Titus Burckhardt »

  “… Doğru ölçülere göre yapılmış basit bir kemer safi nicelik bir gerçeklikten nitel bir gerçekliğe dönüştürme alanı özelliği taşır. Nitelik alanı artık sadece uzam değildir, bir oluş durumu (vecd) olarak yaşanır. Böylece, geleneksel mimar tefekkürden yanadır. Bir caminin mimarisi ile bir Müslümanın özel evinin planı arasında planları bakımından bir farklılık olmakla birlikte stil aynıdır, […]