Author Archive

Sükût gece gibidir, nutuk susunca tahayyül konuşur »

By on Nis 29, 2015 in Edward Hopper, Figüratif Sanat, Resim Sanatı | 1 Comment

Ludwig Wittgenstein diyor ki “üzerinde konuşulamayan şeyler hakkında susmak gerekir”. Doğru ama hepsi bundan ibaret değil. Bazı şeyler susarak daha güzel anlatılır. Bir an gelir; kelimeler boğazında düğümlenir insanın; cümlenin ortasında “hani var ya…” dersin ve susarsın. O suskunluk ne çok şeyi anlatır. Sükût gece gibidir, muhatabın tahayyülü açılıverir. Sessizlik nice hisleri tetikler karşındaki insanın […]

Hak / Right / Droit / حق »

By on Nis 28, 2015 in Adalet, Derin Lügat, insan haklari | 1 Comment

Haksızlığa uğramaktan korktuğumuz kadar haksızlık yapmaktan da korksaydık haksızlığa karşı çıktığımızı söylerken haklı olurduk. Ne değildir? Kudret ya da imkân değildir. Para veya kaba kuvvet sahibi hemen her istediğini yapabildiği için mümkün olanı hak zanneder; kendini daima “haklı” görür: “Ömrümün en güzel yıllarını harcadım insanları mutlu etmek için. Ne karşılık aldım? Hakaret ve sürgün hayatından […]

Akıl / Zekâ / Reason / Intelligence / العقل »

By on Nis 23, 2015 in Akıl, Derin Lügat | 10 Comments

Ne değildir? Akıl (reason) ile zekâ (intelligence) farklıdır. Batı 19cu asırdan itibaren ikisinin aynı şey olduğunu zannetmiş ve ikisine birden “reason / raison” demeye başlamış. Zekâ sayılabilen, maddî çoklukların hesabını tutar. Akıl ise manevî değerlerin terazisidir. Akıl (reason) iyi-kötü veya güzel-çirkin gibi ayrım yapar. Bir referans sistemine, değerler manzumesine dayanarak ayrım /yargı/tercih yapmaya yarar. Nedir? FaRuKiyet (ing. discernement) dediğimiz kabiliyetin öznesidir […]

Dedikoducu kaldırımlar, riyakâr duvar ve bencil köprü »

By on Nis 18, 2015 in ahlak, Güzellik, Keşkül Yazıları, mimari, Modernleşme | 0 Comments

(Keşkül Dergisinde yayınlandı) Çirkin İnsanlar Güzel Şehirler Kurabilir mi? Paris’teyiz… Şerbet gibi bir eylül akşamı; sofrayı balkona kurduk, bol soğanlı çoban salatasının kokusunu dağıtacak en ufak bir esinti yok. Balkonun çaprazındaki kavşakta trafik lambası yayalara “dur” diyor. Bisikletli, sırt çantalı iki çocuğun yaklaştığını görüyorum. Öndeki 12 yaşlarında bir kız, karşıya geçip duruyor, arkadan gelen 8-9 […]

Shakespeare de yanılmış: Tiyatro dürüst bir yalancıdır! »

By on Nis 16, 2015 in Edward Hopper, Figüratif Sanat | 0 Comments

“… Bütün dünya bir sahnedir; ve bütün erkekler ve kadınlar ise sadece birer oyuncu. Girerler, çıkarlar. Bir kişi birçok rolü birden oynar. Bu oyun insanın yedi çağıdır. […] Altıncı çağda burnunun üzerinde gözlüğü, yanında kesesi; gençliğinden kalma pantolonuna yayılmış bedenine bol gelir. Çocukluğuna döner büyük adam sesi, incelir. Hepsinin son sahnesinde sona erer olaylarla dolu […]

Hemhal / Empathy / ἐμπάθεια / التعاطف »

By on Nis 11, 2015 in Ben kimdir?, Derin Lügat | 0 Comments

Ne değildir? Hemhal olmak ile empati kurmak aynı şey değil. Empati hayvanlar ve insanlarda ortak. Kendini avlayacağı hayvanın yerine koyabilen, onun gibi düşünerek tuzak kuran kuşlar, örümcekler, balıklar saymakla bitmez. İşkence yapan biri de karşısındakini konuşturmak için empati kurar. Balıkçılar, avcılar, yalan vaad ile oy isteyen siyasetçiler ve turist kazıklayan satıcılar da hayvan gibi empati […]

Para dünya malından kıymetlidir »

By on Nis 8, 2015 in Georg Simmel, İnsan ve Para, Kitap Sohbeti, Modernleşme, Pozitivizm | 7 Comments

“… Renksiz, kokusuz olma vasfıyla para bütün değerlerin ortak paydasıdır; her şeyin içini boşaltır. Para varlıkların kendine has özelliklerini, onları kıymetli ve hatta eşsiz yapan ne varsa geri dönülmez şekilde soyup atar.  […] Paranın gücü manevî değerleri bile bencilce bir muhasebenin buzlu sularına daldırır …” (Komünist Parti Manifestosu, 1848, Marx ve Engels) Son 50 yılda […]

Göze yalan söylemek kulağa yalan söylemekten zordur »

By on Mar 25, 2015 in Georg Simmel, İnsan, Kitap Sohbeti, Modernleşme, Toplum | 11 Comments

“… İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı. Önce hafiften bir rüzgâr esiyor. Yavaş yavaş sallanıyor yapraklar, ağaçlarda; Uzaklarda, çok uzaklarda, sucuların hiç durmayan çıngırakları. İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı …” (Orhan Veli) Göze yalan söylemek kulağa yalan söylemekten çok daha zor çünkü göz açılmadan bakamaz, görünmeden göremez. İnsan “öteki” tarafından okunmayı kabul etmeden okuyamaz. Utanınca başımı eğiyorsam kendimin […]

Fıtrî / Evrensel / Universal/ فطري »

By on Mar 24, 2015 in Ben kimdir?, Derin Lügat, Modernleşme | 10 Comments

İnsanlar iki farklı eksen etrafında bir-leşebilirler: Fıtrî: Ortak değerler esastır: Güzellik, iyilik, doğruluk, farlılıklara saygı… Fıtrat insanları dönüştürmeden ve tektipleştirmeden bir-leştirir yani bir araya getirir. Herkesin farklı oluşunun idraki de birleştirici bir unsurdur. Evrensel: Ortak çıkarlar esastır. Ekonomik hayat ve güvenlik algışı sebebiyle bir “norm” icad etmek zorunludur. Bu normlara uyanlar bir-leşir yani tektipleşir; “asker […]

Evet, liberalizm demokrasiye aykırıdır »

By on Mar 21, 2015 in Ekonomi, Kapitalizm, Liberalizm | 0 Comments

Kapital başka şey, kapitalizm başka Yukarıda CEPR tarafından hazırlanmış bir grafik görüyorsunuz. Anlaşılması oldukça basit bir grafik bu. (Büyük görmek için tıklayın) ABD’de en zengin %1’lik nüfusun toplam gelirden aldığı payı ve önemli kanunların (ACT) gelir dağılımındaki etkisini gösteriyor. Sendikalarla ve çalışma hayatıyla ilgili kanunlar (LABOR) en zengin dilimin payını düşürmüş. Gözden kaçmaması gereken iki […]

« Previous Posts
Next Posts »