Author Archive

Sanatçı Tercih Etmek Zorunda… »

 “Sanat… bir grup elitistin, başkaldırısını inkar ederek onu içine hapsettiği aydınlık renkli bohem duvarlara hapsedilemez. Sanat sokağındır…Ve evet uygarlık sokaktan korkar. Sanat yaramaz bir sokak çocuğudur… “ diyor Adab-ı Haşerat bloğunun yazarı.  Nedense sanat hep elit kesimin elinde olmuş, özellikle bu çevrelerde -iktidar-güç-para ilişkisi- tam da uzak durulması gereken bu üçgene hapsolmuştur, şimdi ona iletişim çağının […]

Romanda Dil Ve Üslûp »

Edebiyatın malzemesi dildir ve her edebi üründe dilin özellikleri o eserin üslubunu oluşturur. Ancak üslubu dilden ayrı düşünmemek, “bir metnin dilbilimin ortaya koyduğu metot ve prensiplerden hareketle incelenmesi”[1] anlamına gelmez. “Dil incelemesinde üzerinde durulacak en küçük birim kelime’dir. Bir romanda karşılaştığımız kelimelerin düzeyi, üslup düzeyini belirler.”[2] Üslup, “dilin mecazi gücünü, renk ve eylem zenginliğini, kısacası […]

Ena Bunraku /Kukla Gösterisi, Sanat ve Gelenek-Modern ilişkisi üzerine kısa bir not »

 Ena Bunraku 1682 yılında Japonya’nın kaware kasabasında ilk performansını gerçekleştiren bir kukla gösterisi. Şu anda Ena Bunraku geleneğini yirmi kişi devam ettiriyor ve okulu kapanmış durumda. Ena Bunraku’yu Kitano’nun Dolls/Bebekler filminden hatırlarsınız. Filmde, kuklalar aracılığıyla, Ryoko ve Hiro’nun aşkı/ayrılığı ama ayrılıkta birleşen yazgıları anlatılmıştı. Filmi değerli kılan unsurlardan biri de buydu zaten: Geleneğin modernle birleştirilmesi, […]

Romanda Bakış Açısı Ve Anlatım Edimi »

Yazınsal bir yapıt, “basit bir obje değil, çok yönlü anlam ve ilişkilerle tabakalaşmış bir niteliğin çok karmaşık bir organizasyonudur”[1] Bu organizasyonun incelemesi de kendisi kadar zor bir organizasyonu gerektirir ki, bu yüzden bir yapıtın incelemesi adına günümüze değin, birçok kuram ve inceleme yöntemleri geliştirilmiştir. Hangi kuramı takip edersek edelim, karşımıza asla değiştiremeyeceğimiz bir gerçek çıkar. […]

Romanda Kahramanlar/Kişiler »

İnsan romanı oluşturan en önemli öğedir hatta romanın ortaya çıkış nedenidir hatta hayvanların kahraman olduğu romanlarda bile (George Orwell/ Hayvan Çiftliği, Herman Melville/ Moby Dick, Abbas Sayar/ Yılkı Atı, Kafka/ Değişim…) anlatılan alegorik ve ironik bir dille insandır. Çünkü “kurmaca dünyada cereyan eden olayların, beşeri bir ortamda gerçekleştiğini göstermek için romancı, istediği kişiyi, istediği kimlikte […]

Romanda Mekân Ve Tasvir »

Aktaş, itibari bir eserde mekânın da itibari olduğunu belirtir ve olay zincirini oluşturan halkaların mâhiyeti ve ona eşlik eden şahıs kadrosundaki fertlerin içinde bulundukları şartların bu itibari mekânın şekillenmesinde etki eden faktörlerden olduğunu ifâde eder. Mekânın oluşturulmasında bu mekânın kim tarafından ne zaman gürüldüğü ve kime anlatıldığının, ayrıca eserde anlatılan olay için nasıl bir mekâna […]

Romanda Konu »

Romanın fertten topluma geçişi insan ve medeniyet ilişkisine bağlıdır. Roman konusunu fertten veya sosyal ortamdan seçer. Ferdin öne çıktığı romanda sorun olması muhtemeldir. “Oturmuş ve sağlıklı, sağlam temellerle dayalı bir medeniyet kurmuş, dünya görüşü kesin çizgilerle belirmiş toplumlarda romancı fert sorunlarına eğilmez. Mesela Stendhal doğrudan doğruya Fransız toplumuna eğilmiş, fert üzerinde durmamıştır.”[1]   Bu özelliklere sahip […]

Romanda Olay, Olay Örgüsü »

Her romanın anlattığı bir şey vardır ve roman anlatıcı ile anlatılan’a dayalıdır. Anlatıcı araç konumundadır ve bir hikâye anlatmak için vardır der Mehmet Tekin ve vakayı ya da olay’ı şöyle ifâde eder: “Vak’a sözlük anlamı itibariyle ‘olup geçen şey’ demektir. Romancı, kaleme alacağı romanın ‘epik’ yapısını bu ‘olup geçen şey’le (hatta olması mümkün şeyle) kurar. […]

Şah&Sultan (İskender Pala) »

 “Cihânın gerçi nûş ettim yedi tastan geçen zehrin Velâkin zehr-i kâtilden beter buldum meğer kahrın.”[1] Şah & Sultan[1]  romanı, merkezine Çaldıran Savaşı’nı alarak 1501-1525 yılları arasındaki Sünnilik ve Kızılbaşlık ekseninde birey, toplum ve Osmanlı-Safevi Devletinde yaşanan olayları/siyasi yapıyı/dini kabulleri/kültürü… Kamber Can ve Hüseyin’in gözlerinden anlatan tarihi bir romandır. İskerder Pala’nın son romanı Şah & Sultan’ı […]

Romanın Yapısal Elemanları »

 Roman,  kurmaca bir anlatı,  doğal olarak yapay anlatıdır.  Doğal anlatı ile yapay anlatı arasındaki farkı  “Gerçekten olmuş, anlatanın olduğuna inandığı veya gerçekten olduğuna bizi inandırmaya  (yalan söyleyerek)  alıştığı bir olaylar dizisi anlatıldığında,   bu bir doğal anlatıdır;   dolayısıyla,  dün başıma neler geldiği hakkındaki anlatım… doğal anlatıdır. Yapay anlatıyı ise kurmaca anlatı temsil etmektedir; kurmaca anlatılar, hakikati […]