RSS Feed for AkılCategory: Akıl

Aşk Sen’sin , Âşık da Sen’sin , Mâşuk da Sen. Maksad Sen olunca gözden kayboldu ‘Ben’ »

Beden zarfının içinde bir mektup gibiyiz. “Göz” denen deliklerden dış dünyayı seyrediyoruz. Başımızı sağa sola oynattıkça görüş açımız değişiyor. Uzağa ve yakına odaklanarak zoom yapıyoruz. Bir gören “Ben” var; bir de görünenler, dünyanın geri kalan kısmı; ötekiler. Faydalı şeyleri ve tehditleri gördükçe gözüm (=aklım) çokluğa, Kesret’e terbiye oluyor, Vahdet’i göremiyorum. Oysa Hakikat saklı değil. Tersine, […]

Saklayarak göstermek »

Bir Aşk Söyleminden Parçalar, Roland Barthes: “… Farz edelim ki bir tartışma yüzünden ağladım ama öteki farkında bile değil. Ağladığım GÖRÜNMESİN diye buğulu gözlerime siyah güneş gözlüğü taktım. Bu hareketin maksadı aslında önceden hesaplanmış: Onurlu, zorluklara göğüs geren soğukkanlı bir imajı koruyarak ötekinin merhametini uyandırmak. “Ama neyin var? Neye üzüldün?” sorusunu sordurmak. Aynı anda merhamet […]

İslâm sanatını düşünmek »

  … Bu konuda okumak için… Soyut Sanat Müslümanın Yitik Malıdır Afganistan’daki bir medreseyi, Bosna’daki bir camiyi, Hindistan’daki Taj Mahal’i görsel olarak islâmî yapan nedir hiç düşündünüz mü? Anadolu kilimlerini, İran halılarını, Fas’taki gümüş takıları, Endülüs’teki sarayları birleştiren ortak unsur nedir? Müslüman olmayan bir insan bile kolaylıkla“bunlar İslâm sanatıdır” diyebilir. Sanat tarihi konusunda hiç bir bilgisi […]

Sen ağzından çıkan kelimeleri görebilir misin? »

  … Bu konuda okumak için… Derin Göz İnsan gözü daha verimli kullanılabilir mi? Aş, eş ve düşmanı gören Et-Göz’ün yanı sıra Hakikat’i görebilecek bir Derin-Göz açılabilir mi? Sanatçı olmayan insanlar için kestirme bir yol belki de Sanat. Çukurların dibinden dağların zirvesine, Yeryüzü’nden Gökyüzü’ne…Sanat’a bakmak için çeşitli yapıtlardan, ressamlardan istifade ettik: Cézanne, Degas, Morisot, Monet, Pissarro, Sisley, […]

Aradaki Fanileri Kaldırın, Kucaklaşalım… »

Bizimkisi cemaate bağlılıktan çok bağımlılığa dönüşmüş […] Kendi başımıza hareket etme, düşünebilme kabiliyetimizi çoktan yitirmişiz. Cemaat dışına çıkılınca nasıl yaşanır? Hangi kitaplar okunur? Kiminle sohbet edilir? Dini konularda nereden fetva alınır? En önemlisi neyin doğru neyin yanlış olduğunu hep birileri düşünmüşken, nasıl yalnız düşünülür? […] Demir parmaklıklardan kurtulsak bile dışarıda özgür kalıp uçabilecek kanatlarımız yok […]

İnsanlar sadece görmeye hazır oldukları şeyi görürler »

  … Bu konuda okumak için… Derin Göz İnsan gözü daha verimli kullanılabilir mi? Aş, eş ve düşmanı gören Et-Göz’ün yanı sıra Hakikat’i görebilecek bir Derin-Göz açılabilir mi? Sanatçı olmayan insanlar için kestirme bir yol belki de Sanat. Çukurların dibinden dağların zirvesine, Yeryüzü’nden Gökyüzü’ne…Sanat’a bakmak için çeşitli yapıtlardan, ressamlardan istifade ettik: Cézanne, Degas, Morisot, Monet, Pissarro, Sisley, […]

Sana kanat da vermiştik, neden yerde sürünmeyi tercih ettin? »

Tâbiat ve Hürriyet Arasındaki Uçurum: Kierkegaard, Heidegger ve Freud “… Öngörülemezlik bir sonsuzluktur; İnsan gözü (=aklı) biyolojik tâbiat ile ruhanî hürriyet arasındaki o uçuruma bakınca baş dönmesi kaçınılmazdır . Zira baş muhitinde cem olur aklın hem de gözün nûru …” Modernleşme tarihi aslında Avrupa’nın dinsizleşme tarihi değil midir? Bu rüzgârla gelmiştir tanrısız sanat, tanrısız bilim, […]

Bilime ve Akıla Tapmanın Zararları »

“… Determinist yasalarla doğa bilimlerinde ve mühendislikte elde edilen başarılardan etkilenenler, bunu sosyolojik analize ve toplum mühendisliğine de taşımaya kalkıştı. Newton’un etkilerini AugusteComte’ta da Marx’ta da görüyoruz. Comte, fiziğin olduğu gibi, tarihin de yasaları olduğunu düşünüyordu. Bu yasalara göre toplum önce teolojik evreyi yaşıyordu, daha sonra metafizik evreye geçiyor ve nihayet pozitivist evrede sona geliniyordu. […]

Uluslararası İlişkilerde Kaos(!) »

Bugünlerde uluslararası alanda en çok satan kitaplar arasında yer alan “Kaos: Yeni Bir Bilim Yapmak (Chaos: Making New Science)” isimli kitabı okuyorum. Kitapta hepimizin az çok bilgi sahibi olduğu kaos teorisi hakkında ilgi duyanlar için temel düzeyde bilgilere yer veriliyor, tavsiye ederim. Kitabı bulmam ve okumam ise “Foreign Policy” sitesinde bir yazı vesilesi ile oldu. […]

Sebep-Sonuç / Nedensellik / İlliyet / Causality / العلاقة السببية »

Sebepler çıldırmamıza engel olmak için gerekli vehimler, illüzyonlardır. Sebeplerin kudreti yoktur ve sonuçları ihtiva etmezler. Aynı anda ya da peşpeşe gerçekleşen (iktiran, fr. ing. concomitance) olaylara bakarak aralarında fikrî bir bağ kuran insandır. Bu bağı kurarken 5 duyusunu ve tümevarım yöntemini kullanır. Oysa hisler aldatılabilir; bilimsel “kanunlar” güncellenebilir. Matematikçi ve epistemolog Bertrand Russell‘ın örneğindeki gibi:  ”…Mantıklı hindi […]