RSS Feed for Derin LügatCategory: Derin Lügat

Cehalet / Ignorance / ignorantia / άγνοια / جهل »

By on Eki 2, 2016 in Derin Lügat, ilim | 1 Comment

Ne değildir? Aş, iş ve eş bulmak, para kazanmak, adam kazıklamak veya insan öldürmek için gerekli şeyleri bilmemek değil. Cehalet akl-ı meaş’ın değil akl-ı mead’ın ilimden mahrum kalmasıdır. (Bkz. Akıl / Zekâ / Reason / Intelligence / العقل) Nedir? Nereden gelip nereye gittiğini bilmemek. Zira bindiği uçağın hızını, boyunu, üretici firmayı, pilotun doğum gününü bilip uçağın nereden kalktığını […]

Kelime / Word / Mot / λέξη / كلمة »

By on Eyl 9, 2016 in Derin Lügat, Lisan | 2 Comments

Ne değildir? Mânâların içine hapsedildiği küçük kutucuklar değil. İnsanların birbirini anlamasını sağlayan araçlar değil. Nedir? Kelimelerle konuşan insan havanın direnciyle yavaşlayan kuş gibidir. Hava sayesinde uçar ama hızlanmasını engelleyen de havadır. Neden? Kelimeler, hatta dilbilgisi kuralları bir soyutlamadır; mânâlar arası farkların tecrid edilmesine muhtaçtırlar. Zira gerçekte yaşanan her his, her eylem, öznenin nesneler ve fiillerle kurduğu […]

Bâkî / Eternal / Timeless / διαχρονικό / باقي »

By on Ağu 3, 2016 in Bilim, bilimcilik, Derin Lügat, Epistemoloji, Kâinat | 4 Comments

Ne değildir? Eskimeyen, bozulmayan şey değil. Nedir? Değişenlerin değişimini mümkün kılan, her değişimi ihata eden zaman dışı değişmezlik. Neden? Mikro dalga fırına koyduğunuz şeyin ısınmadığını görürseniz aletin bozulduğuna hükmedersiniz. Aslında bir ihtimal daha var: Mühendislerin o mikro dalga fırını icad etmesini mümkün kılan Maxwell yasalarının dün gece siz uyurken değiştirilmiş olması. Ama kimse bu ihtimal […]

Tanrı Parçacığı / God Particle / إلها الجسيمات »

By on Tem 15, 2016 in Bilim, bilimcilik, Derin Lügat, medya, Türk Basını | 1 Comment

Ne değildir? Bir tanrının varlığını yahut yokluğunu ispat eden bilimsel buluş değil. Nedir? Fizik kuramındaki bazı tutarsızlıklara cevaben varlığı tahmin edilen ancak uzun süre deneyle tasdik edilemeyen parçacık. Herhangi bir tanrıyla, kutsal kitaplar veya yaratılışla ilgisi yok. (Bkz. Şalgam suyu varsa Tanrı’ya lüzum yoktur) Neden “Tanrı parçacığı” deniliyor? Fizikçi Leon Lederman varlığı tahmin edilen hatta “gerekli” […]

Hissiyat – Maneviyat / νοούμενoν – φαινόμενα / إدراك حسي – حقيقة »

By on Haz 11, 2016 in Akıl, Derin Lügat, Gerçek ve hakikat, Göz | 0 Comments

Ne değildir? Bilinip anlaşılan ve bilinmeden inanılan/ hayal edilen/ akledilen iki farklı varoluş değildir. Nedir? Aynı bir varoluşun iki farklı ciheti, yönüdür. Faslı âlim İbn ‘Ajîba’nın Kitab Mi’raj al-Tasawwuf ila Haqaq iq a-Tassawwuf’ta söylediği gibi: “… Hislerle anlaşılan madde mânânın kesafeti, akledilen mânâ ise maddenin letafetidir. Yani eşyanın hissedilebilir veçhesi mânâyı taşıyan ve ihtiva eden […]

Derin Lügat güncellendi. Sürüm 4.0 yayında. »

By on May 26, 2016 in Derin Lügat, Dikkat Kitap | 1 Comment

Yeni sürümlere dair not: Eski sürümleri indirip okumuş olanların işini kolaylaştırmak için kelimelerin sırasını değiştirmiyoruz. Yani her yeni sürümde okumaya kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. 4cü sürümle eklenen yeni terimler: Paraklitos, Hudud, Ehliyet, Zâhir ve Batın, Barış, Unutmak. İnsanlık neredeyse 4 asırdır “ilerleme” adını verdiği müthiş bir gerileme içinde. Tarihteki en kanlı savaşlar, sömürüler, soykırımlar, toplama […]

Unutmak / Forget / Oublier / ننسى »

By on May 25, 2016 in Ben kimdir?, Derin Lügat | 0 Comments

Ne değildir? Bilinen şeyin yok olması, bilinmezler dünyasına geçmesi değil. Öyle olsaydı unuttuklarımızı bir daha hatırlayamazdık. Nedir? Yaşanıp biten gerçeklerin silikleşmesi ve umulan/korkulanların gerçekleşmeye yaklaştıkça netleşmesi sayesinde zaman adeta tecessüm eder, cisme bürünür, mekânsallaşır. Eski olaylar “geride” kalır ve biz “ileriye” doğru bakarız. Unutmak (ve hatırlamak) Zaman’ın geçiyormuş gibi görünmesini sağlar. Bazen de Zaman’ı üzerinde […]

Barış / Sulh / Peace / Paix / صلح / سلام »

By on May 13, 2016 in Barış, Derin Lügat, Savaş | 40 Comments

Ne değildir? Bir ateşkes yani savaşsızlık durumu değildir. NATO, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler gibi caydırıcılık veya menfaatler gereği elde edilen geçici çatışmasızlık durumuna “barış” denmez. Nedir? Barış ancak iyilikle fayda, mutlulukla tatmin gibi temel mefhumların arasındaki farkları bilen topluluklarla yapılabilir: Fayda / utility / utilité / فائدة Mutluluk / Tatmin / Bonheur /Satisfaction / سعاد Bu […]

Zâhir ve Batın / Appearance & Essence / الظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ »

By on May 3, 2016 in Akıl, Derin Lügat, Gerçek ve hakikat, Görmek, Göz | 0 Comments

Ne değildir? Zahir aldatıcı görünüş ve bâtın bilinmesi gereken gerçek varlık değildir. Nedir? Hisler ve tahayyül ile erişilebilen zâhirdir. İstidlâl (çıkarım) tarikini tutan akıl ve mantığa açık olan ise bâtındır. Zâhir harftir, bâtın ise onun mânâsı Bir adam pokerde eli kötü olduğu halde arttırıyor; blöf yapıyor. Rakibi görünene (zâhire) aldanmıyor; blöfünü “gördü”. Neden? Blöf yaptığı […]

Ehliyet / Liyakat / Merit / Mérite / ليياكات »

By on Mar 29, 2016 in Derin Lügat | 0 Comments

Ne değildir? Ceza almadan araba kullanmaya yarayan bir kâğıt parçası değil. Nedir? Ehil ve lâyık olmak; fazilet. Ehlî: Kendisi ile ünsiyet edilen, alışık, yabancı olmayan. Lâyık: (Liyakat) muvafık, yakışan, münasib, uygun. EHL : (Ehil) Müteallikat. Usta, mahir, muktedir ve becerikli anlamıyla ehil ve ehliyet sahibi. İşleri ehline vermemizi emreden İslâm’da önemli bir husus. Cemiyette mes’uliyet, […]

« Previous Posts
Next Posts »