RSS Feed for MekânCategory: Mekân

Leonardo da Vinci Rönesansa neden ihanet etti? »

By on Haz 17, 2016 in Figüratif Sanat, Göz, Mekân, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 0 Comments

Rönesansçı perspektif her zaman dünyayı göründüğü gibi resmetme iddiasında oldu. Bu iddiasını da matematik ve optik kurallarına, objektif/ bilimsel temsil yöntemine dayandırdı. Ama gerçek bunun tam tersi. Merkezî perspektifle yapılan resimler görme tecrübesine tekabül etmez. Neden? Gözün retinası küreseldir de ondan. Yani “görme” dediğimiz süreçte ışık düz bir ekrana değil eğri bir yüzeye gelir. Eğer […]

Tektipleşen bir dünyada yaşamak… »

By on Eki 23, 2015 in Figüratif Sanat, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 1 Comment

“… Hepsinin birbirine benzediğini fark etmek için modern şehirleri, banliyöleri, yeni inşa edilen binaları uzun uzun incelemeye gerek yok. Makro ile mikronun, şehircilik ile mimarînin birbirinden uzaklaşması da çeşitliliği arttırmadı. Tersine. Acı gerçek: Kopyalama özgün çalışmanın yerini aldı; yapmacık ve gösteriş ise doğal olanın. Bu kopya mekânlar kopyalanan hareketlerin neticesi. İşçiler, makineler, buldozerler, beton atma, […]

Mekân bir cisim değildir ki resmi yapılabilsin! »

By on Eki 21, 2015 in Figüratif Sanat, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 2 Comments

1980 yapımı The Shining’de Stanley Kubrick kamerayı yerden 90 cm yüksekte tutarak biz seyircilerin dünyayı bir çocuk gözüyle görmemizi istiyordu: Üç tekerlekli bisikletiyle otelin koridorlarında pedal çeviren bu çocuk için tavanlar fazla yüksek ve koridorlar fazla uzundu. Bu ögeler bakılmak için değil okunmak için konmuştu oraya. Otelin iç mekânı objektif gerçekliği değil sübjektif bir bakışı […]

Görünmeden görenin iktidarı: Big Brother, Panoptikon ve Foucault »

By on Eki 12, 2015 in Adalet, Figüratif Sanat, Foucault, Göz, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 2 Comments

Auschwitz toplama kampında bir kule, Pensilvanya devlet hapishanesindeki güvenlik ekranları, “open space” adlı beyaz yakalılara mahsus psikolojik işkence odası, Guantanamo’da namaz kılanları gözetleyen nöbetçiler, Şanghay’da işçileri kontrol eden ustabaşıları… Gözetlenenlerin ya arkası dönük veya nöbetçiden daha aşağı bir konumda oldukları için üsttekine bakamıyorlar. Yahut kamerada olduğu gibi gözetleyende teknik bir üstünlük var. Bu listeye kışlaları, […]

Endişe verici mükemmellik: Kubrick, düzen ve kaos »

By on Eki 5, 2015 in Figüratif Sanat, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Sinema, Tersten Perspektif | 0 Comments

“… Anlamayı ve kelimeleri devre dışı bırakan bir görme tecrübesi oluşturmayı istedim. Amacım doğrudan bilinçaltına, onun duygusal ve felsefî muhtevasına nüfuz etmekti. Filmin seyirciye temas ettiği nokta bilincinin derin bir seviyesi olmalıydı. Tıpkı müzikte olduğu gibi yoğun bir indî tecrübeyi hedefledim. Beethoven’ın bir senfonisini “açıklamak” tasavvur ile haz arasına yapay bir engel koyarak eseri hadım […]

Kelebek cenazesi gibidir kelâma hapsedilen mânâ »

By on Eyl 29, 2015 in Figüratif Sanat, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 0 Comments

Her devrin olduğu gibi Rönesans’ın da kendine has bir sanat lisanı vardı. Optik, matematik ve anatomi kurallarıyla gelen, oldukça teknik ve objektif bir lisandı bu. Zaten erken Rönesans “sanatçılarının” çoğu sanatçı değil teknisyendi: Mühendis, matematikçi ve mimarlardan müteşekkildi bu topluluk. Fakat yıkıcı olan teknikleştirmenin kendisi değil bu lisanın yegâne gerçeklik(!) olarak dünyaya dayatılması idi. Titus […]

Rönesansçı Körlükten Kurtulmak… »

By on Eyl 12, 2015 in Figüratif Sanat, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 0 Comments

Panoramik bir fotoğrafa bakarken gözümüzle serbestçe geziniriz; ilgimizi çeken noktalara odaklanırız. Sonra gevşetiriz bakışlarımızı ve bir başka noktaya yöneliriz. Pasifçe bakmayız, yaşarız adeta. Bu panoramik okuyuş tecrübesi müzik gibi, zamansal. Fotoğrafçının bize dayattığı mutlak doğru bir bakış noktası veya diğer nesnelerden daha önemli (merkezî) bir nesne yok. Dar açıyla çekilmiş fotoğraflara kıyasla geniş açı gerçek […]

Perspektif sanata giydirilmiş bir deli gömleğidir! »

By on Eyl 6, 2015 in Figüratif Sanat, Mekân, mimari, Resim Sanatı, Tersten Perspektif | 2 Comments

“… Bir gün gelecek insanlar zihin güçleriyle zamana dik bir şekilde Kâinat’a bakarak dünyanın ve onun kısımlarının anlık fotoğrafını çekebilecekler …” (Pavel Florenski) Yola çıkalı belki çok olmamıştı ama yorgunlardı. Kışın ortasında hayvan taşınan bir yük vagonunda hem de ayakta seyahat etmek kolay değildi… Soğukta ve pis kokuların içinde geçen birkaç saat sonra metalik gıcırtılarla […]

Zaman-Mekân / Time-Space / शून्यता /悟り/ الزمان والمكان »

By on Tem 7, 2015 in Derin Lügat, Kâinat, Mekân, Zaman Nedir? | 3 Comments

Ne değildir? Üzerine yaşanan olayların ve hayatların yazıldığı kareli bir defter değil. Yaşadıktan sonra “geriye” dönüp baktığımız için hayatı yıllara, aylara, günlere bölen biziz. Lisanımız mekânsal olduğu için zamanı da mekânmış gibi konuşuyoruz: Geride kalan gençlik, gelecek günler, zamanda yolculuk… Zaman-Mekân mefhumunu fehmedemeyen insanlar Newton ve Kant gibidirler, ancak vehmederler: Onu tekdüze, homojen, objektif, ölçülebilir […]

Dikkat Kitap: Derin Göz »

By on May 13, 2010 in Ayrıntı, Derin Mevzu, Dikkat Kitap, Görmek, Göz, İnsan, Kâinat, Mekân, Sanat | 1 Comment

“…Sanat’ın amacı nedir? Eğer Hakikat dosdoğru gelip hissiyatımıza ve şuurumuza çarpmış olsa, eğer çevremiz ve kendimizle doğrudan iletişime girebilmiş olsak, zannederim Sanat faydasız olurdu ya da hepimiz sanatçı olurduk çünkü ruhumuz Kâinat’ın musikîsi ile sürekli bir Tevhid halinde titrerdi. Hafızamızın yardım ettiği gözlerimiz Mekân’ı oyar, taklidi imkânsız tablolar kesip çıkarırdı. Bir bakışta İnsan bedeninin canlı […]

« Previous Posts