RSS Feed for StratejiCategory: Strateji

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (7) : Savaş Teorisinde Yöntem »

Savaş, sınırsız şiddet yahut içtimaî bir öfkenin birden boşalması değildir. Hazırlık ister; strateji ister. Savaşı “gerekli/ meşru/ kaçınılmaz/ kârlı” gösteren şartlar değiştiğinde ortaya çıkacak olan ateşkesin koşulları, çatışmaların en yoğun olduğu sırada bile soğukkanlılıkla görüşülebilir. Neticede savaş, teorisiz, hesapsız-kitapsız bir faaliyet gibi tasavvur edilemez. Zaferler ve yenilgiler, komutanların “dehası” veya “deliliği” ile açıklanamaz. Elbette savaşın […]

Avrasya’nın tarih sahnesine geri dönüşü: Heartland ve Halford Mackinder »

Silah sadece silah değildir! Yeni silahlar her zaman eski modellerin daha hızlı/uzun menzilli uyarlaması değildir. Zaman zaman siyasî ve askerî doktrinlerdeki keskin virajları da buradan okursunuz. Zırhlar mı kalınlaştı? Hareket menzili mi arttı? Pilotsuz uçaklara neden ağırlık verildi? Bugünlerde de böyle önemli bir kıpırdanma var. Nedir? Rusya, Çin, İran ve Türkiye gibi karacılar hava sahalarını […]

Okyanus jeopolitiğinde sabitler ve yeni kartlar »

Deniz savaşlarına ayırdığımız son birkaç bölümde donanmanın ülke ekonomisinden ve finansal gücünden bağımsız düşünülemeyeceğini söylemiştik. Bu bağlamda okyanusları, limanları, boğazları ve stratejik adaların kontrolünü jeopolitiğin merkezine yerleştiren İngilizler ile Amerikalılar birbirlerine benzerler. Çünkü bu iki devlet Almanya, Rusya, Çin ve Türkiye gibi ürettiğini satarak değil başkalarının ürettiklerine el koyarak işleyen bir ekonomik modelle ayakta dururlar. […]

Mahan’ın “Sea Power” tezi taktik mi yoksa stratejik mi? »

“… Deniz Britanya için bir gereklilik, Almanya için ise bir lükstür. Bizim için varoluş mücadelesi olan deniz hâkimiyeti Almanlar için emperyalizmin aracıdır. Donanmamız ne kadar büyük ve güçlü olursa olsun karalar üzerinde en ufak bir köyü bile tehdit edemeyiz. Fakat biz deniz gücümüzü kaybedersek ırkımızın ve imparatorluğumuzun bütün kaderi, asırlardır fedakârlık ve zaferlerle biriktirdiğimiz hazineler […]

Sermaye – Savaş – Ticaret üçgeni ve Okyanuslar »

İnsanların çoğu banka ve şirketleri bir toprağa, ülkeye kayıtlı, haliyle bağlı oldukları devletin kanunlarına tabi olduğunu sanır. Gerçekte büyük sermaye sahipleri krallara, devletlere hükmeder. Üstelik bu durum sanıldığından çok daha eskidir. Meselâ Venedikli tacirlerin “sponsor” oldukları iki haçlı(!) seferi Müslümanlara değil Hristiyanlara saldırmış, biri Mısır’daki Koptları diğeri henüz Bizans olan İstanbul’u hedef almış ve yağmalamıştı. […]

Savaşta deniz araç mıdır yoksa amaç mı? »

Denizcilerin düşman geminin güvertesine atlayıp kılıçla dövüştüğü 1600’lerin ahşap kalyon ve fırkateynlerden bu yana çok şey değişti. 5000 askerin görev yaptığı, sineması, hastahanesi ve spor salonu bulunan uçak gemilerinden kalkan uzaktan kumandalı insansız araçlar “düşman” diye ekrandaki renkli ışıkları vuruyor: Asker? Terörist? Okul ya da hastahane? Bir önemi yok. Menzil ve teknik ilerledikçe ölen ve […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (6) : Savaş bilimsel değil insanî bir faaliyettir »

28 Ocak 1986’da Uzay Mekiği Challenger fırlatıldıktan 73 saniye sonra, yerden 15 km yüksekte infilak ettiğinde hiç kimse bunun birkaç yüz dolarlık güvenlik contaları yüzünden olduğunu tahmin edemezdi. 7 astronot öldü; 200 milyar dolarlık uzay mekiği programına 3 yıl ara verildi; ABD ve NASA önemli itibar kaybına uğradı. Aslında gizli saklı bir şey yoktu. Fırlatmanın […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (5) : Savaşta aklın önemi ve sınırları »

Akıllılık tercih değildir, ona sahip olmayı seçemezsiniz ama en iyi kobay delilerden olur; gerçeği anlatsalar bile kimse kulak asmaz. Ya deli olmadığımı söylersem… Faydası olmaz değil mi? Bu ancak Kafka’nın romanlarında rastlanacak bir fikir labirenti. Herkese senin deli olduğunu söylüyorlar. Sonra yaptıkların, söylediklerin hatta itirazların bile senin hakkında söylenenlerini onaylıyor. Bir kez “deli” ilân edilince […]

Denizlere hâkim olanlar nasıl dünyaya hâkim oldular? »

Tarihçiler ve strateji teorisyenleri deniz yollarının ve okyanusların stratejik önemini uzun yıllar ihmal ettiler. Çünkü İngilizler zafer kazanmaktan memnundular ve fazla sorgulamadılar. Fransızlar ise daha çok yenildiler ve konuşmaktan utandılar. Antik çağlarda ok ve mızrakın kısa menzili sebebiyle gemiler yanyana gelir; düşmanın güvertesini ele geçirmek için dövüşürlerdi. Uzaktan ateş atarak düşman gemiyi yakmak şerefsizlikti. Barutun gelmesi […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (4) : Cesaret »

Yönetmenliğini Steven Spielberg’in yaptığı, başrollerini Tom Hanks ve Matt Damon’ın paylaştığı “Er Ryan’ı Kurtarmak” (Saving Private Ryan) adlı film savaşta cesaretin yetmediğini, aynı zamanda metanet gerektiğini anlatan çarpıcı bir hikâye. Özellikle filmin ilk dakikalarında başarıyla sahnelenen Normandiya çıkarması o kadar gerçekçi ki seyirciler yumuşacık koltuklara ve ellerindeki patlamış mısır paketlerine rağmen savaştan yoruluyorlar: “Artık bitsin […]